Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 15

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 15
Gísli á Hólum (1657-1684) en Þórður í Skálholti (1674-1697). Þeir voru skeggprúðari: Rakaðir í vöngum með yfirskegg og mikið og fagurt höku- skegg.9 Þetta segir okkur að Guðbrandur tilheyrði öðru tímabili en þeir. Þeir voru lykilmenn barokkmenningarinnar á Islandi sem lútherski rétttrúnaður- inn var hluti af. Til dæmis um hina íslensku barokkmenningu er kirkjan að Gröf á Höfðaströnd sem er fagurlega útskorin af Guðmundi Guðmundssyni (d. eftir 1680) smið og bónda í Bjarnastaðarhlíð í Skagafirði sem var nokk- urs konar hirðsmiður Þorláks Skúlasonar og Brynjólfs Sveinssonar Skál- holtbiskups (1639-1674). Lagði Guðmundur manna mest af mörkum varð- andi íslenskan barokkútskurð.10 Guðbrandur stóð hins vegar nær endurreisn- arstefnunni en hluti hennar og arftaki var fornmenntastefnan. Þeirri stefnu tilheyrði Guðbrandur og það er ekki bara skeggið sem segir til hans eins og sfðar verður vikið að. Þó hinum meiriháttar myndverkum af Guðbrandi svipi saman má með góðum vilja lesa tvenns konar og að nokkru leyti andstæð persónueinkenni út úr myndunum. Annars vegar er sterkbyggður rumur og beinamikill hins vegar fíngerðari, draumlyndari og innhverfari einstaklingur. Ef til vill var hann þetta hvort tveggja: Virkjamikill athafnamaður og djúphygginn dul- hyggjumaður eins og raunar má lesa út úr lýsingunni sem tilfærð var hér að framan. Sömu drættina má e.t.v. lesa út úr lífshlaupi hans og ævistarfi. Hann var listrænn vísindamaður í aðra röndina en harðdrægur dugnaðarforkur og staðarstjómandi í hina ef marka má frásagnir." Skal nú vikið frá persónunni Guðbrandi Þorlákssyni að biskupnum. Stefna Guðbrands á biskupsstóli Sé augum rennt yfir biskupalista Hólabiskupsdæmis frá siðaskiptum þang- að til að stóllinn var lagður niður um aldamótin 1800 virðist Guðbrandur Þorláksson hafa fullkomna sérstöðu.12 Nöfn flestra hinna biskupanna segja litla sögu og sum eru gleymd öðrum en örfáum fræðimönnum. Um Skál- holtsstól gegnir öðru máli. Þar keppa margir um athyglina. Fyrir utan siða- skiptabiskupana, Gissur Einarsson (1540-1548) og Martein Einarsson (1549-1557), má nefna Brynjólf Sveinsson, Þórð Þorláksson, Jón Vídalín 9 Kristján Eldjám 1994: 63. Loftur Guttormsson 2000: 125, 127, 129, sjá og 154 (myndir) 10 Þóra Kristjánsdóttir 2000: 205, 212-213. 11 Páll Eggert Ólason 1924: 464-465. 12 Sjá t.d. Einar Laxness 1995(1): 70. 13
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.