Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 19

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 19
fáeinum árum. Þetta kemur í ljós í hvert skipti sem hann þurfti að aðlaga dönsk fyrirmæli að íslenskum aðstæðum. Þá leitaðist hann alltaf við að verða við fyrirmælunum með lágmarksbreytingu. Við athugun á prestastefnusamþykktum hans á áttunda og tíunda áratug 16. aldar kemur í ljós að hann hafi verið evangelískur eða þess vegna lúth- erskur hefðarhyggjumaður. Sem dæmi um þessa stefnu má benda á að Guðbrandur reyndi að endurreisa ferminguna í biskupsdæmi sínu en hún hvarf sem kunnugt er úr kirkjum siðaskiptamanna þar til hún var endurreist um daga píetismans, sem ein þeirra mörgu breytinga, sem Lúðvík Harboe (d. 1783) beitti sér fyrir hér á landi á árunum milli 1740 og 1750. Þá koma merki þessarar stefnu fram á sviði kirkjuagans en Guðbrandur vildi halda í bannfæringuna (excommunicatio major) meðan siðaskiptamenn í anda Lúthers létu almennt nægja að halda í forboðið eða fyrra stig bannfæring- ar (excommunicatio minor). Loks áskildi Guðbrandur biskupi einkaleyfi á að veita aflausn fyrir stórsyndir en slík aðgreining á valdi presta og biskupa var óþekkt í fræðum Lúthers. Þá héldust nokkuð fleiri helgidagar í Hóla- biskupsdæmi í hans tíð en almennt gerðist í lúthersku kirkjunni um hans daga.21 Ofannefnd dæmi benda til markaðrar stefnu en ekki tækifærismennsku eða tilviljunar. Ekki er þó víst að meðvituð og sjálfri sér samkvæm fom- menntastefna eða húmanismi skýri allar sjálfstæðar ákvarðanir Guðbrands á biskupsstóli. Allt eins getur verið að landshættir, bág staða íslensku klerkastéttarinnar og almennt úrræðaleysi hafi valdið hér miklu. Það breyt- ir hins vegar ekki megin niðurstöðunni um stefnu Guðbrands á biskupsstóli. Arfleifðin frá Guðbrandi Þorlákssyni. Þegar rætt skal um arfleifðina frá Guðbrandi Þorlákssyni er ómögulegt ann- að en að staldra fyrst við hina miklu bókaútgáfu hans sem var að sönnu með ólíkindum hvort sem miðað er við aðstæður eða ekki en alls gaf hann út um 100 rit og eru eintök af 79 þeirra vaðveitt.22 Þar af eru fjórar bækur þekktast- ar: Sálmabókin (1589), Graduale eða Grallarinn (1594), Vísnabókin (1612) en þó fyrst og fremst sjálf Biblían sem kom út ótrúlega snemma á ferlinum eða 1584. Um hana hafa þessi orð verið látin falla: „Útgáfa Biblíunnar 1584 er ekki einungis stórkostlegur viðburður í bókaútgáfu íslendinga heldur 21 Hjalti Hugason 1990:96-118. 22 Einar Sigurbjömsson o.a. 2000: xi. 17
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.