Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 20

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 20
jafnframt óumdeilt eitt mesta afrek sem unnið hefur verið á íslandi á þessu sviði.“23 Má eflaust taka undir þann dóm. Biblían er liðlega 1200 blaðsíður að stærð í stóru broti og er allmikið myndskreytt og kom út í 500 eintökum.24 Að stærð og gerð er bókin þannig að illt er að handleika hana og ómögulegt að lesa á hana öðru vísi en af borði eða púlti eins og tvær 20. aldar endurgerðir sýna ljóslega. Biblía af þessu tagi var því ekki ætluð almenningi til daglegra nota. Þessum þremur ritum var ætlað að leggja grunn að evangelískri kirkju- og heimilisguðrækni, sem voru tvær greinar á sama meiði, þótt hvor um sig lyti að nokkru eigin lögmálum.25 Sálma- og Vísnabókin ásamt Grallaranum fengu nokkra útbreiðslu en Biblían hefur eðli máls samkvæmt einkum ver- ið kirkju-, presta- og höfðingjabiblía. Margar kirkjur voru líka þannig sett- ar, að þær höfðu ekki ráð á að eignast Biblíuna að minnsta kost ekki án að- stoðar biskups. Segir það nokkuð um verðgildi bókarinnar en þó meira um fjárhagsstöðu kirknanna sem voru sjálfstæðar rekstrareiningar með fáa gjaldendur hver og ein og fjölmargar í einkaeigu. Þegar um biblíuþýðingu, grallaragerð og útgáfu annarra lykilrita fyrir lútherska kristni er að ræða er mikilvægt að meta hlut Guðbrands sjálfs í textagerðinni, þýðingum og frumsamningu, og kanna að hversu miklu leyti hann byggði á verkum eldri leiðtoga lútherskrar kristni. Var biblíuútgáfan til dæmis ekki að langmestu leyti uppsafnaður árangur af starfi siðaskipta- manna í báðum biskupsdæmum frá því um 1540? Hann tók til að mynda texta Odds Gottskálkssonar (d. 1556) frá 1540 nær óbreyttan upp í Biblíu sína. Þó mun hann hafa sniðið norsk máleinkenni af þýðingunni - en Odd- ur var alinn upp í Noregi - og lagfært beygingarfræðileg atriði. Þá áttu ýms- ir þátt í að þýða Gamla testamentið.26 Að nokkru leyti var bókaútgáfan í tíð Guðbrands því uppskera undangenginna áratuga.27 Þessa er á engan hátt get- ið til að rýra hlut Guðbrands sjálfs heldur til að benda á hvemig grunnurinn að evangelísku kristinhaldi í landinu byggðist upp í áföngum. Margir hafa litið svo á að með þýðingu sinni og útgáfu á Biblíunni hafi Guðbrandur bjargað íslenskri tungu gegnum hættutímabil sem kostaði ná- grannaþjóðirnar, Færeyinga og Norðmenn, sjálfstæðar þjóðtungur.28 23 Steingrímur Jónsson 1989: 97. Sjá og Stefán Karlsson 1984: 47. 24 Steingrímur Jónsson 1989: 97. 25 Sjá Einar Sigurbjömsson o.a. 2000: xi. 26 Steingrímur J. Þorsteinsson 1950: 58. Guðrún Kvaran 1990: 39 27 Um kirkjulega bókagerð í lútherskum sið fyrir daga Guðbrands sjá Amgrímur Jónsson 1992. 28 Sjá t.d. Steingrímur J. Þorsteinsson 1950: 60. 18
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.