Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 34

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 34
Upplýsingin Séra Jón Steingrímsson sá hönd Drottins að verki í öllu því sem gerist. Þess vegna áleit hann að eldurinn væri af Guði sendur og með þvf að Guð væri þar að baki, hlyti einhver tilgangur að vera í því. Sá tilgangur virðist vera tvenns konar. I fyrsta lagi áleit hann Guð vera að tyfta fólk og áminna og opinbera því, hvemig allt muni eyðast og mennimir með ef þeir sjá ekki að sér. í öðru lagi áleit hann að í hörmungunum blasti við barátta Guðs við að afstýra öðru verra. Arvekni og bæn, traust og trú er því það sem fólk verð- ur að temja sér. Um daga séra Jóns var tekið að veitast að þessu trúarviðhorfi frá tals- mönnum upplýsingarstefnunnar. Þeir litu öðru vísi á málin og vildu ekki álíta að Guð gripi með beinum hætti inn í gang sögunnar og gang náttúrunn- ar. I stað þess álitu þeir að náttúruöflin lytu eigin lögmálum og það yrði að leita skýringa á þeim út frá þeim sjálfum.21 Upplýsingin skýrgreindi Guð sem hugsjón um hið góða og fagra og leit á náttúruna og mannlífið sem bók þar sem hægt væri að lesa sér til bæði um tilveru Guðs og um vilja hans og ráð. Þeir álitu að það væri mönnum nóg að beita réttri hugsun og gætu þeir þar með glætt með sér góðan vilja. Upplýsingin byggði sjónarmið sín um tilvist Guðs á hefðbundinni hugsun í heimspeki og guðfræðí sem hafði mót- ast og þróast innan kristinnar guðfræði frá því á dögum fornkirkjunnar og beitti sömu röksemdarfærslum um tilvist Guðs og hefðbundin náttúruleg guðfræði. Hún gekk hins vegar lengra en hin sígilda guðfræði í því að álíta að menn gætu út frá náttúrunni ekki aðeins fræðst um tilvist Guðs heldur Iíka sannfærst um vilja Guðs til hins góða. Þar töldu fyrri tíðar menn að op- inberun þyrfti að koma til eða bók náðarinnar. I skáldverki sínu, Sögur frá Skaftáreldi,22 lætur Jón Trausti gömul, við- tekin viðhorf lúthersks rétttrúnaðar og ný viðhorf upplýsingarinnar í trúar- efnum mætast í séra Jóni Steingrímssyni annars vegar og Gísla Þorsteins- syni bónda á Geirlandi hins vegar. Gísli Þorsteinsson var fæddur 1745 og andaðist 1825. Þeir voru nágrannar og vinir séra Jón og Gísli. í ævisögunni talar séra Jón oft um Gísla og nefnir hann þar ætíð „Gísla minn á Geirlandi“. Jón Trausti gerir Gísla að talsmanni upplýsingarinnar í trúarefnum og lætur hann segja um Guð: „Ég hugsa mér guð eins og sjálfan mig - í meiri og full- komnari mynd.“ Hann lætur Gfsla ennfremur halda því fram að það þýði 21 Um guðfræði upplýsingarinnar sjá Hagglund 1981, s. 313-331; Pelikan 1989, einkum s. 9-117. 22 Jón Trausti 1912 & 1913; endurútgáfa 1942. 32
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.