Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 34

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 34
Upplýsingin Séra Jón Steingrímsson sá hönd Drottins að verki í öllu því sem gerist. Þess vegna áleit hann að eldurinn væri af Guði sendur og með þvf að Guð væri þar að baki, hlyti einhver tilgangur að vera í því. Sá tilgangur virðist vera tvenns konar. I fyrsta lagi áleit hann Guð vera að tyfta fólk og áminna og opinbera því, hvemig allt muni eyðast og mennimir með ef þeir sjá ekki að sér. í öðru lagi áleit hann að í hörmungunum blasti við barátta Guðs við að afstýra öðru verra. Arvekni og bæn, traust og trú er því það sem fólk verð- ur að temja sér. Um daga séra Jóns var tekið að veitast að þessu trúarviðhorfi frá tals- mönnum upplýsingarstefnunnar. Þeir litu öðru vísi á málin og vildu ekki álíta að Guð gripi með beinum hætti inn í gang sögunnar og gang náttúrunn- ar. I stað þess álitu þeir að náttúruöflin lytu eigin lögmálum og það yrði að leita skýringa á þeim út frá þeim sjálfum.21 Upplýsingin skýrgreindi Guð sem hugsjón um hið góða og fagra og leit á náttúruna og mannlífið sem bók þar sem hægt væri að lesa sér til bæði um tilveru Guðs og um vilja hans og ráð. Þeir álitu að það væri mönnum nóg að beita réttri hugsun og gætu þeir þar með glætt með sér góðan vilja. Upplýsingin byggði sjónarmið sín um tilvist Guðs á hefðbundinni hugsun í heimspeki og guðfræðí sem hafði mót- ast og þróast innan kristinnar guðfræði frá því á dögum fornkirkjunnar og beitti sömu röksemdarfærslum um tilvist Guðs og hefðbundin náttúruleg guðfræði. Hún gekk hins vegar lengra en hin sígilda guðfræði í því að álíta að menn gætu út frá náttúrunni ekki aðeins fræðst um tilvist Guðs heldur Iíka sannfærst um vilja Guðs til hins góða. Þar töldu fyrri tíðar menn að op- inberun þyrfti að koma til eða bók náðarinnar. I skáldverki sínu, Sögur frá Skaftáreldi,22 lætur Jón Trausti gömul, við- tekin viðhorf lúthersks rétttrúnaðar og ný viðhorf upplýsingarinnar í trúar- efnum mætast í séra Jóni Steingrímssyni annars vegar og Gísla Þorsteins- syni bónda á Geirlandi hins vegar. Gísli Þorsteinsson var fæddur 1745 og andaðist 1825. Þeir voru nágrannar og vinir séra Jón og Gísli. í ævisögunni talar séra Jón oft um Gísla og nefnir hann þar ætíð „Gísla minn á Geirlandi“. Jón Trausti gerir Gísla að talsmanni upplýsingarinnar í trúarefnum og lætur hann segja um Guð: „Ég hugsa mér guð eins og sjálfan mig - í meiri og full- komnari mynd.“ Hann lætur Gfsla ennfremur halda því fram að það þýði 21 Um guðfræði upplýsingarinnar sjá Hagglund 1981, s. 313-331; Pelikan 1989, einkum s. 9-117. 22 Jón Trausti 1912 & 1913; endurútgáfa 1942. 32
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.