Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 35

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 35
ekki að biðja Guð um hversdagslega hluti. Bæn og breytni manna felast öllu heldur í að lesa út úr verkum Guðs sem hann vann í eitt skipti fyrir öll og blessaði síðan handa manninum. „[Guð] blessar að eilífu og lætur okkur síð- an sjálfa um það, hvemig við notum þá blessun hans.“ Gísla finnst líka óþarfi að menn séu að gera sér of miklar grillur út af yfirsjónunum og telur að Guð verði sennilega var við þær fæstar, brosi jafnvel að þeim.23 í þessum samræðum tekst Jóni Trausta mjög vel að setja á svið hin ólíku sjónarmið og viðhorf tveggja tímabila, annars vegar hinnar hefðbundnu lúthersku guðrækni og hins vegar skoðanir upplýsingarinnar. Hann lætur séra Jón tala máli hinna gömlu viðhorfa og Gísla á Geirlandi tala máli upp- lýsingarinnar og túlkar mjög vel sjónarmið upplýsingarinnar í því sem hann leggur Gísla í munn. Hins vegar kemur það hvergi fram í ritum séra Jóns Steingrímssonar að þeir séra Jón og Gísli hafi deilt um trúmál. Séra Jón átti í deilum um trúmál við annan bónda. Sá hét Gunnar Jónsson og bjó á Dyr- hólum. Trúarskoðanir hans nefnir séra Jón grillur og heilabrot og segir að þær hafi sáð út frá sér og gert prestinum lífið Ieitt. Grillur Gunnars gengu út á það að einungis ætti að kenna fagnaðarerindið en ekki lögmálið svo að einu gilti hvernig menn breyttu.24 Þess háttar kenningar hafa við og við komið upp meðal lútherskra allt frá því á dögum Lúthers og fram á vora daga og nefnast andlögmálshyggja - antinomismi.25 Sálgæslutilgangur Séra Jón Steingrímsson var þess fullviss að í eldinum og harðindunum sem fylgdu í kjölfar hans hafi Guðs hönd verið að verki. Samkvæmt trú hans er Guð sá sem Jesús Kristur birti, kærleiksríkur og náðugur Guð. Þegar menn ganga út frá þeirri trú, þá leitast þeir við að koma auga á tilgang að baki því sem gerist þar eð Guð er ekki duttlungafullur, blindur örlagavaldur. Tilgang- ur Guðs getur þá verið tvenns konar, annars vegar að tyfta fólk og áminna og hins vegar að afstýra öðru verra. Séra Jón nefnir víða dæmi um að fólk hafi með framferði sínu unnið til þess að Guð veitti því áminningu. En jafn- framt bendir hann á hversu Guð hafi þrátt fyrir allt stýrt öllu til góðs. Seinni tíma menn hafa oft oftúlkað ummæli fyrri tíma kennimanna um umvöndum Guðs og reiði og sumir hafa jafnvel haldið því fram að prestar 23 Samtöl Gísla og séra Jóns eru í Jón Trausti 1913, s. 40-58 og 333-339. 24 Jón Steingrímsson 1973, s. 147. 25 Sjá t.d. Hagglund 1975, s. 249-250 og 258 og Pelikan 1984, s. 133-134 og 163-164. 33
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.