Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 35

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 35
ekki að biðja Guð um hversdagslega hluti. Bæn og breytni manna felast öllu heldur í að lesa út úr verkum Guðs sem hann vann í eitt skipti fyrir öll og blessaði síðan handa manninum. „[Guð] blessar að eilífu og lætur okkur síð- an sjálfa um það, hvemig við notum þá blessun hans.“ Gísla finnst líka óþarfi að menn séu að gera sér of miklar grillur út af yfirsjónunum og telur að Guð verði sennilega var við þær fæstar, brosi jafnvel að þeim.23 í þessum samræðum tekst Jóni Trausta mjög vel að setja á svið hin ólíku sjónarmið og viðhorf tveggja tímabila, annars vegar hinnar hefðbundnu lúthersku guðrækni og hins vegar skoðanir upplýsingarinnar. Hann lætur séra Jón tala máli hinna gömlu viðhorfa og Gísla á Geirlandi tala máli upp- lýsingarinnar og túlkar mjög vel sjónarmið upplýsingarinnar í því sem hann leggur Gísla í munn. Hins vegar kemur það hvergi fram í ritum séra Jóns Steingrímssonar að þeir séra Jón og Gísli hafi deilt um trúmál. Séra Jón átti í deilum um trúmál við annan bónda. Sá hét Gunnar Jónsson og bjó á Dyr- hólum. Trúarskoðanir hans nefnir séra Jón grillur og heilabrot og segir að þær hafi sáð út frá sér og gert prestinum lífið Ieitt. Grillur Gunnars gengu út á það að einungis ætti að kenna fagnaðarerindið en ekki lögmálið svo að einu gilti hvernig menn breyttu.24 Þess háttar kenningar hafa við og við komið upp meðal lútherskra allt frá því á dögum Lúthers og fram á vora daga og nefnast andlögmálshyggja - antinomismi.25 Sálgæslutilgangur Séra Jón Steingrímsson var þess fullviss að í eldinum og harðindunum sem fylgdu í kjölfar hans hafi Guðs hönd verið að verki. Samkvæmt trú hans er Guð sá sem Jesús Kristur birti, kærleiksríkur og náðugur Guð. Þegar menn ganga út frá þeirri trú, þá leitast þeir við að koma auga á tilgang að baki því sem gerist þar eð Guð er ekki duttlungafullur, blindur örlagavaldur. Tilgang- ur Guðs getur þá verið tvenns konar, annars vegar að tyfta fólk og áminna og hins vegar að afstýra öðru verra. Séra Jón nefnir víða dæmi um að fólk hafi með framferði sínu unnið til þess að Guð veitti því áminningu. En jafn- framt bendir hann á hversu Guð hafi þrátt fyrir allt stýrt öllu til góðs. Seinni tíma menn hafa oft oftúlkað ummæli fyrri tíma kennimanna um umvöndum Guðs og reiði og sumir hafa jafnvel haldið því fram að prestar 23 Samtöl Gísla og séra Jóns eru í Jón Trausti 1913, s. 40-58 og 333-339. 24 Jón Steingrímsson 1973, s. 147. 25 Sjá t.d. Hagglund 1975, s. 249-250 og 258 og Pelikan 1984, s. 133-134 og 163-164. 33
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.