Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 77

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 77
eiga upphaf sitt í slíkri geymd munnlegra hefða.30 í þessu samhengi vekur sérstaka athygli að bréf Páls postula eru jafnan talin elstu ritaðar heimildir úr hinum kristna dómi og ekki skilgreindar í samhengi munnlegra hefða.31 Bréf hans eru þá jafnframt álitin eiginleg bréf og þess hvergi getið að bréf eins og Páls postula eru grein bókmennta sem mælskufræðin flokkar rétt eins og fjöldann allan af öðrum bókmenntaformum á hellenískum tíma.32 Enda þótt mörg orð og verk séu tileinkuð Jesú í frásögum kristinna rita þá er ljóst að sjálfur er hann ekki talinn höfundur ritaðra heimilda til að mynda í guðspjöllum Nýja testamentisins. Myndir sem dregnar eru upp af Jesú í kristnum frásögum sýna hann ávallt á vettvangi þar sem hann talar, græðir sjúka eða hefst eitthvað sérstakt að. í sömu sviðsetningum er hann ævinlega í nálægð lærisveina eða einhverja þeirra sem frásögurnar beint eða óbeint gefa til kynna að séu slíkir vottar að ræðu Jesú og verkum sem Lúk- as talar um í formála síns guðspjalls. Sú mynd á sér margar hliðstæður í klassísku unihverfi grísku og á helleníska tímanum. Heimspekingar kýnikea voru þannig þekktir að því að storka umbúðamikilli rithefð hins platónska arfs með þvf að setja hugsanir sínar ekki á blað heldur mæla heimspekilega þanka af vörum fram í hnyttnum frásagnarkomum (kreiai). Það varð hlut- skipti lærðra skrifara og þeirra sem skráðu heimspekisögu að skrá slík sjón- armið á bók beint eða óbeint eftir höfundi þeirra. í aðfaraorðum Tómasar- guðspjalls er að finna dæmi um fyrrtöldu hefðina (hvort sem hún er tekin bókstaflega eða ekki)33 og verk Lúsíans (uppi á annarri öld e. Kr.) er dæmi af síðarnefnda toganum (til að mynda samantektin um kýnikean 30 Clarence E. Glad gengur svo langt að halda því fram að píslarsagan hafi átt sér munnlegt upphaf sem seinna hafi verið skráð á blað eða á bilinu 50-70, „Munnleg geymd frásögunnar um dauða og upprisu Jesú og boðskap hans var haldið til haga meðal frumsafnaðanna," Atökin um textann, 21; John Domin- ic Crossan heldur því fram að píslarsagan hafi snemma (jafnvel fyrir 50) verið saminn af höfundi seni notist við ýmis konar texta en þar sé fátt sögulegt að finna, t.d. The Cross Tliat Spoke: The Origins of tlte Passion Narrative (San Francisco, CA: Harper & Row, 1988; Koester heldur því fram að píslarsag- an hafi verið samin áður en kanónísku guðspjöllin og Pétursguðspjall voru skrifuð eða nokkuð seinna en Crossan gerir ráð fyrir, Ancient Gospels, 216-240; Burton L. Mack telur á hinn bóginn að píslarsgan hafi fyrst verið samin af höfundi Markúsarguðspjalls í kringum árið 70, A Myth oflnnocence: Mark and Cltristian Origins (Philadelphia, PA: Fortress, 1988), 288-312. 31 Sjá t.d. Lars Hartmann, „Breven," í En Bok om Nya Testamentet, 54-55; Clarence E. Glad, Atökin um textann, 57. 32 Ber saman t.d. Hartman, ibid., 54-56 og James D. Hester, „Rhetoric and the Composition of the Letters of Paul,“ í Alexander’s Revenge: Hellenistic Culture through tlie Centuries (Jon Ma. Asgeirsson og Nancy van Deusen ritstj.; Reykjavík: The University of Iceland Press, 2002), 59-83. 33 Sjá Jón Ma. Ásgeirsson, Tómasarguðspjall (íslensk þýðing eftir Jón Ma. Ásgeirsson sem einnig ritar inngang og skýringar; Lærdómsrit Bókmenntafélagsins 50; Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag, 2002). 75
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.