Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 81

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 81
Þegar borin eru saman ummæli í Tómasarguðspjalli sem eiga sér hlið- stæður í Ræðuheimild (Q)43 samstofnaguðspjallanna þá kemur þegar í ljós að samhengi þeirra er oftast fjarskalega óskylt. Listar sem ætla má að safn- að hafi verið saman (Oxyrhynchus44 handritin af Tómasarguðspjalli kunna jafnvel að hafa verið slíkir listar) af ummælum Jesú sýna þá í fyrsta lagi að þeir hafa upphaflega ekki verið settir fram í einhverju tilteknu mælsku- fræðilegu eða bókmenntafræðilegu samhengi heldur sem nokkurs konar til- raun til varðveislu á ummælum og dæmisögum sem við Jesú voru kennd. Ósamræmið á milli birtingarforma þessara hliðstæða í þessum tveimur rit- um sannar í raun að ritin byggja ekki á sameiginlegri munnlegri heimild heldur nokkurs konar gagnabanka um hefðir sem runnar eru frá Jesú eða að minnsta kosti tileinkaðar honum.45 Hugmyndir um hlutverk skrifara í þessu samhengi eru til staðar á fyrstu öld í kristnu samhengi (sbr. aðfaraorðin í Tómasarguðspjalli) og varðveittir listar í hinum helleníska heimi vitna um hið sama.46 Hugmynd um munnlegt mengi hefða um Jesú af óþekktri stærð er tilbúningur nútímafræðimanna. En gæti ósamræmið á milli einstakra ummæla í listum af handritum af Tómasarguðspjalli eða listum af hliðstæðum á milli Tómasarguðspjalls og Ræðuheimildarinnar ekki einmitt gefið til kynna munnlegt upphaf í Ijósi óreiðunnar sem listamir bera með sér og hin munnlega hefð er iðulega dæmi um samkvæmt þjóðsagnafræðinni? Svarið við því er afdráttarlaust neitandi. Sveigjanleiki einstakra frásagnarkorna (kreija) er í fullkomnu samræmi við mælskufræðilega notkun þeirra. Þannig mátti umorða þau og útfæra eftir kúnstarinnar reglum.47 Jafnframt hefir verið sýnt fram á að í Tómasarguðspjalli (koptísku útgáfunni) er að finna vandlega útfærðan hluta 43 Um Ræðuheimildina sjá t.d. John S. Kloppenborg Verbin, Excavating Q: Tlie History and Setting of tlie Sayings Gospel (Minneapolis, MN: Fortress, 2000). 44 Um Oxyrhynchus handritin af Tómasarguðspjalli sjá einkum Harold Attridge, „Introduction," í Nag Hammadi Codex II: Together with XIII,2*, BRIT. LIB. OR 4926(1), and P. OXY. 1, 654, 655, Volume I, Gospel according to Thomas, Gospel according to Philip, Hypostasis of the Archons, and Indexes (Bentley Layton ritstj.; Nag Hammadi Studies 20; Leiden: Brill, 1989), 96-102; um listaformið sjá John Dominic Crossan, „Lists in Early Christianity: A Response to Early Christianity, Q andJesus,“ í Early Christianity, Q and Jestts (John S. Kloppenborg og Leif E. Vaage ritstj.; Semeia 55; Atlanta, GA: Schol- ars Press, 1992), 235-243. 45 Sbr. Leif Vaage, „Composite Texts and Oral Myths: The Case of the „Sermon" (6:20b-49),“ í Society of Biblical Literature 1989 Seminar Papers (David J. Lull ritstj.; Society of Biblical Literature Seminar Papers 28; Atlanta, GA: Scholars Press, 1989), 425-427. 46 Um ýmis söfn hellenískra lista sjá Kloppenborg, Formation, 289-316. 47 Sjá t.d. Burton L. Mack, „Elaboration of the Chreia in the Hellenistic School," í Patterns of Persuasion, 31-67. 79
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.