Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 81

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 81
Þegar borin eru saman ummæli í Tómasarguðspjalli sem eiga sér hlið- stæður í Ræðuheimild (Q)43 samstofnaguðspjallanna þá kemur þegar í ljós að samhengi þeirra er oftast fjarskalega óskylt. Listar sem ætla má að safn- að hafi verið saman (Oxyrhynchus44 handritin af Tómasarguðspjalli kunna jafnvel að hafa verið slíkir listar) af ummælum Jesú sýna þá í fyrsta lagi að þeir hafa upphaflega ekki verið settir fram í einhverju tilteknu mælsku- fræðilegu eða bókmenntafræðilegu samhengi heldur sem nokkurs konar til- raun til varðveislu á ummælum og dæmisögum sem við Jesú voru kennd. Ósamræmið á milli birtingarforma þessara hliðstæða í þessum tveimur rit- um sannar í raun að ritin byggja ekki á sameiginlegri munnlegri heimild heldur nokkurs konar gagnabanka um hefðir sem runnar eru frá Jesú eða að minnsta kosti tileinkaðar honum.45 Hugmyndir um hlutverk skrifara í þessu samhengi eru til staðar á fyrstu öld í kristnu samhengi (sbr. aðfaraorðin í Tómasarguðspjalli) og varðveittir listar í hinum helleníska heimi vitna um hið sama.46 Hugmynd um munnlegt mengi hefða um Jesú af óþekktri stærð er tilbúningur nútímafræðimanna. En gæti ósamræmið á milli einstakra ummæla í listum af handritum af Tómasarguðspjalli eða listum af hliðstæðum á milli Tómasarguðspjalls og Ræðuheimildarinnar ekki einmitt gefið til kynna munnlegt upphaf í Ijósi óreiðunnar sem listamir bera með sér og hin munnlega hefð er iðulega dæmi um samkvæmt þjóðsagnafræðinni? Svarið við því er afdráttarlaust neitandi. Sveigjanleiki einstakra frásagnarkorna (kreija) er í fullkomnu samræmi við mælskufræðilega notkun þeirra. Þannig mátti umorða þau og útfæra eftir kúnstarinnar reglum.47 Jafnframt hefir verið sýnt fram á að í Tómasarguðspjalli (koptísku útgáfunni) er að finna vandlega útfærðan hluta 43 Um Ræðuheimildina sjá t.d. John S. Kloppenborg Verbin, Excavating Q: Tlie History and Setting of tlie Sayings Gospel (Minneapolis, MN: Fortress, 2000). 44 Um Oxyrhynchus handritin af Tómasarguðspjalli sjá einkum Harold Attridge, „Introduction," í Nag Hammadi Codex II: Together with XIII,2*, BRIT. LIB. OR 4926(1), and P. OXY. 1, 654, 655, Volume I, Gospel according to Thomas, Gospel according to Philip, Hypostasis of the Archons, and Indexes (Bentley Layton ritstj.; Nag Hammadi Studies 20; Leiden: Brill, 1989), 96-102; um listaformið sjá John Dominic Crossan, „Lists in Early Christianity: A Response to Early Christianity, Q andJesus,“ í Early Christianity, Q and Jestts (John S. Kloppenborg og Leif E. Vaage ritstj.; Semeia 55; Atlanta, GA: Schol- ars Press, 1992), 235-243. 45 Sbr. Leif Vaage, „Composite Texts and Oral Myths: The Case of the „Sermon" (6:20b-49),“ í Society of Biblical Literature 1989 Seminar Papers (David J. Lull ritstj.; Society of Biblical Literature Seminar Papers 28; Atlanta, GA: Scholars Press, 1989), 425-427. 46 Um ýmis söfn hellenískra lista sjá Kloppenborg, Formation, 289-316. 47 Sjá t.d. Burton L. Mack, „Elaboration of the Chreia in the Hellenistic School," í Patterns of Persuasion, 31-67. 79
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.