Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 95

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 95
andi hátt: (a) ítrekuð notkun fleiritölu, (b) Hljóðfœri voru með í för (c) Merkingarsvið sagnanna ‘baka’ að gráta og ‘zakar’ að minnast (d) Innsýn íform guðsþjónustunnar í sálminum sjálfum. (2) Sálmurinn sýnir okkur að Gyðingar hafa í útlegðinni mátt þola háðs- yrði vegna trúar sinnar, nokkuð sem fylgt hefur þeim um aldir. En ekki síð- ur sýnir sálmurinn okkur þær heitstrengingar sem Gyðingar hafa gert að gleyma ekki Jerúsalem. Líklegt er að slík heitstrenging hafi verið hluti af guðsþjónustu þar sem örlaga Síonar var minnst. Hér má jafnvel sjá rætur þeirrar páskakveðju sem Gyðingar í dreifingunni hafa viðhaft um aldir: ‘Næsta ár í Jerúsalem.’ Hér má líka greina rætur Síonismans um 2500 árum áður en það hugtak varð til! (3) Það er algengt í skýringaritum að fræðimenn hafa ekki mörg orð um niðurlag sálmsins, þeir láti nægja að segja eitthvað á þá leið að þama gefi Gyðingar sig hatri á vald sem kristnir menn hljóti að harma. Og víst má taka undir það. En þá sést mönnum yfir að versið er ekki fyrst og fremst heim- ild um hatur Gyðinga heldur er okkur veitt þama innsýn í þann óhugnað stríðsins sem Gyðingar höfðu sjálfir mátt þola við fall Jerúsalemborgar. Hugsanarímið tekur af öll tvímæli um þetta: Heill þeim er geldur þér/fyrir það sem þú hefir gjört oss! Lokaversið segir okkur hvað það var sem Babýlóníumenn höfðu gert. Þeir höfðu tekið ungbörn Gyðinga og slegið þeim niður við stein. í sam- ræmi við endurgjaldslögmálið, lex talionis, óskar sálmaskáldið þess í heift sinni að Babýlóníumanna bíði sömu örlög. Ekki grimmari örlög heldur sömu örlög því að ‘auga fyrir auga og tönn fyrir tönn’ boðið fól nefnilega í sér takmörkun á hefndinni. Ekki skyldi taka tvö augu fyrir eitt! Þannig að niðurlag þessa sálms er í raun enn óhugnanlegra en heimild um hatur sálma- skáldsins sem hér tjáir sig, Það felur í sér vitnisburð um það sem gerðist við fall Jerúsalem, þá miklu grimmd sem íbúamir þar máttu þola, að horfa upp á brjóstmylkinga drepna með jafn grimmilegum hætti og hér er lýst. Viðauki: Dœmi úr áhrifasögu sálmsins á íslandi Þessi sálmur á sér mikla og ríkulega áhrifasögu. Hann hefur löngum talað mjög sterkt til þeirra sem dvelja í útlegð. Skýr dæmi um það má finna með- al íslendinga á upphafsárum þeirra í vesturheimi (Nýja-Islandi) og raunar meðal íslendinga í Kaupmannahöfn einnig. Hér verður þó látið nægja að taka dæmi af því hvernig eitt af okkar kunnustu sálmaskáldum hefur notfært sér sálminn sem yrkisefni. 93
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.