Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 95

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 95
andi hátt: (a) ítrekuð notkun fleiritölu, (b) Hljóðfœri voru með í för (c) Merkingarsvið sagnanna ‘baka’ að gráta og ‘zakar’ að minnast (d) Innsýn íform guðsþjónustunnar í sálminum sjálfum. (2) Sálmurinn sýnir okkur að Gyðingar hafa í útlegðinni mátt þola háðs- yrði vegna trúar sinnar, nokkuð sem fylgt hefur þeim um aldir. En ekki síð- ur sýnir sálmurinn okkur þær heitstrengingar sem Gyðingar hafa gert að gleyma ekki Jerúsalem. Líklegt er að slík heitstrenging hafi verið hluti af guðsþjónustu þar sem örlaga Síonar var minnst. Hér má jafnvel sjá rætur þeirrar páskakveðju sem Gyðingar í dreifingunni hafa viðhaft um aldir: ‘Næsta ár í Jerúsalem.’ Hér má líka greina rætur Síonismans um 2500 árum áður en það hugtak varð til! (3) Það er algengt í skýringaritum að fræðimenn hafa ekki mörg orð um niðurlag sálmsins, þeir láti nægja að segja eitthvað á þá leið að þama gefi Gyðingar sig hatri á vald sem kristnir menn hljóti að harma. Og víst má taka undir það. En þá sést mönnum yfir að versið er ekki fyrst og fremst heim- ild um hatur Gyðinga heldur er okkur veitt þama innsýn í þann óhugnað stríðsins sem Gyðingar höfðu sjálfir mátt þola við fall Jerúsalemborgar. Hugsanarímið tekur af öll tvímæli um þetta: Heill þeim er geldur þér/fyrir það sem þú hefir gjört oss! Lokaversið segir okkur hvað það var sem Babýlóníumenn höfðu gert. Þeir höfðu tekið ungbörn Gyðinga og slegið þeim niður við stein. í sam- ræmi við endurgjaldslögmálið, lex talionis, óskar sálmaskáldið þess í heift sinni að Babýlóníumanna bíði sömu örlög. Ekki grimmari örlög heldur sömu örlög því að ‘auga fyrir auga og tönn fyrir tönn’ boðið fól nefnilega í sér takmörkun á hefndinni. Ekki skyldi taka tvö augu fyrir eitt! Þannig að niðurlag þessa sálms er í raun enn óhugnanlegra en heimild um hatur sálma- skáldsins sem hér tjáir sig, Það felur í sér vitnisburð um það sem gerðist við fall Jerúsalem, þá miklu grimmd sem íbúamir þar máttu þola, að horfa upp á brjóstmylkinga drepna með jafn grimmilegum hætti og hér er lýst. Viðauki: Dœmi úr áhrifasögu sálmsins á íslandi Þessi sálmur á sér mikla og ríkulega áhrifasögu. Hann hefur löngum talað mjög sterkt til þeirra sem dvelja í útlegð. Skýr dæmi um það má finna með- al íslendinga á upphafsárum þeirra í vesturheimi (Nýja-Islandi) og raunar meðal íslendinga í Kaupmannahöfn einnig. Hér verður þó látið nægja að taka dæmi af því hvernig eitt af okkar kunnustu sálmaskáldum hefur notfært sér sálminn sem yrkisefni. 93
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.