Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 95

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 95
andi hátt: (a) ítrekuð notkun fleiritölu, (b) Hljóðfœri voru með í för (c) Merkingarsvið sagnanna ‘baka’ að gráta og ‘zakar’ að minnast (d) Innsýn íform guðsþjónustunnar í sálminum sjálfum. (2) Sálmurinn sýnir okkur að Gyðingar hafa í útlegðinni mátt þola háðs- yrði vegna trúar sinnar, nokkuð sem fylgt hefur þeim um aldir. En ekki síð- ur sýnir sálmurinn okkur þær heitstrengingar sem Gyðingar hafa gert að gleyma ekki Jerúsalem. Líklegt er að slík heitstrenging hafi verið hluti af guðsþjónustu þar sem örlaga Síonar var minnst. Hér má jafnvel sjá rætur þeirrar páskakveðju sem Gyðingar í dreifingunni hafa viðhaft um aldir: ‘Næsta ár í Jerúsalem.’ Hér má líka greina rætur Síonismans um 2500 árum áður en það hugtak varð til! (3) Það er algengt í skýringaritum að fræðimenn hafa ekki mörg orð um niðurlag sálmsins, þeir láti nægja að segja eitthvað á þá leið að þama gefi Gyðingar sig hatri á vald sem kristnir menn hljóti að harma. Og víst má taka undir það. En þá sést mönnum yfir að versið er ekki fyrst og fremst heim- ild um hatur Gyðinga heldur er okkur veitt þama innsýn í þann óhugnað stríðsins sem Gyðingar höfðu sjálfir mátt þola við fall Jerúsalemborgar. Hugsanarímið tekur af öll tvímæli um þetta: Heill þeim er geldur þér/fyrir það sem þú hefir gjört oss! Lokaversið segir okkur hvað það var sem Babýlóníumenn höfðu gert. Þeir höfðu tekið ungbörn Gyðinga og slegið þeim niður við stein. í sam- ræmi við endurgjaldslögmálið, lex talionis, óskar sálmaskáldið þess í heift sinni að Babýlóníumanna bíði sömu örlög. Ekki grimmari örlög heldur sömu örlög því að ‘auga fyrir auga og tönn fyrir tönn’ boðið fól nefnilega í sér takmörkun á hefndinni. Ekki skyldi taka tvö augu fyrir eitt! Þannig að niðurlag þessa sálms er í raun enn óhugnanlegra en heimild um hatur sálma- skáldsins sem hér tjáir sig, Það felur í sér vitnisburð um það sem gerðist við fall Jerúsalem, þá miklu grimmd sem íbúamir þar máttu þola, að horfa upp á brjóstmylkinga drepna með jafn grimmilegum hætti og hér er lýst. Viðauki: Dœmi úr áhrifasögu sálmsins á íslandi Þessi sálmur á sér mikla og ríkulega áhrifasögu. Hann hefur löngum talað mjög sterkt til þeirra sem dvelja í útlegð. Skýr dæmi um það má finna með- al íslendinga á upphafsárum þeirra í vesturheimi (Nýja-Islandi) og raunar meðal íslendinga í Kaupmannahöfn einnig. Hér verður þó látið nægja að taka dæmi af því hvernig eitt af okkar kunnustu sálmaskáldum hefur notfært sér sálminn sem yrkisefni. 93
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.