Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 100

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 100
Kristján Valur Ingólfsson Baksviðsleikur við útgáfu sálmabókar íslensku kirkjunnar 1801 Inngangur Árið 1801 var gefin út ný sálmabók fyrir kirkjuna á íslandi. Hún bar hið langa nafn: Evangelisk-kristileg Messu - saungs og Sálma-Bók, ad konúng- legri tilhlutun samantekin til almennilegrar brúkunar í Kirkjum og Heima - húsum og útgefin afþví konunglega íslendska Lands Uppfrœðíngar Félagi. Leirárgdrdum vid Leirá, 1801. Með útgáfu þessarar bókar var gerð afgerandi breyting á hinni almennu guðsþjónustu kirkjunnar. Sálmabókin tók nafn sitt af útgáfustað sínum og gekk undir nafninu Leir- gerður. I nafninu felst lítt dulbúin gagnrýni á innihald bókarinnar, en það er önn- ur saga. Bókin batt enda á liðlega tveggja alda sögu fyrstu íslensku messu- bókarinnar, Grallara Guðbrands biskups Þorlákssonar frá 1594 og þar með einnig á sögu þeirra guðsþjónustuforma sem opinberlega höfðu tíðkast í landinu í rúmar tvær aldir. Hún breytti einnig hlutverki sálmabókarinnar, sen nú var í senn sálmabók og messubók. Oft hefur verið rætt um þessa breytingu eins og hún hafi að mestu leyti komið á óvart og að sá sem mesta ábyrgð bar á útgáfunni, Magnús Stephen- sen, hafi með henni gert kirkju sinni óleik. Ekki er ætlunin í þessum pistli að leggja beinlínis mat á það, heldur fyrst og fremst að gera grein fyrir aðdraganda og forsögu þeirrar breytingar á guðsþjónustufonninu sem sannarlega var gerð. Þegar fjalla skal um form og atferli guðsþjónustunnar samkvæmt sálma- bókinni frá 1801 þarf að taka nokkuð langt tilhlaup. Breyttur siður í kirkj- unni samkvæmt kirkjuorðu Kristjáns III Danakonungs frá 1537' fór varlega 1 Kirkjuorða eða kirkjuregla Kristjáns þriðja ber hið latneska heiti: Ordinatio Ecciesiastica Regnorum Daniae & Norwegiae et Ducatuum Slesvigensis, Holsatiae etc. etc. Anno Domini M.D.XXXVII. Hún er prentuð í sinni latnesku gerð og í tveim íslenskum þýðingum í íslensku fombréfasafni: Diplomatarium Islandicum (DI). X, 257 - 328) Kirkjuorðan var samþykkt fyrir Skálholtsstifti í íslenskri þýðingu Gizur- 98
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.