Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 102

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 102
Með tímanum gátu tengsl sálms við upphaf sitt í tilteknum lið messunn- ar samkvæmt hefðbundinni byggingu hennar orðið óljós. Sú kom tíð að ekki þótti ástæða til að syngja tvo sálma hvom á eftir öðrum í stað messuliðanna Kyrie og Gloria, heldur mætti notast við einn. Þetta var upphaf þess að upp- bygging messunnar glataðist. Þegar kóngurinn varð einvaldur í Danmörku hvarf það sem eftir var af sjálfstæði biskupa til að ráða innri málum kirkjunnar og þar með messu- forminu. Þetta var staðfest með lögum.9 Fram til þess tíma var stjóm kirkjunnar í hinu danska ríki byggð á þrem- ur meginstoðum. Þær voru: Konungurinn, biskupinn og guðfræðideild Há- skólans. Miðað við Kirkjuorðuna frá 1537 og upphaf hins nýja siðar er þetta sú skipan kirkjustjórnar sem eðlilegt er að sé í lútherskri kirkju. Einvaldskóngurinn setti nýja skipan kirkjumála og messusöngs með Kirkju- rituali sínu frá 1685.'° Skyldi hún einnig gilda hér á Islandi. Vorrarfrúarkirkja í Kaupmannahöfn var fyrirmyndarkirkja í þeim skilningi að guðsþjónustan og annað helgihald skyldi vera á öllum kirkjum ríkisins eins og þar tíðkaðist. I stuttu máli var guðsþjónustuhefðin danska eins og hún er sett fram í kirkjuritualinu, frábrugðin hinni íslensku hefð með því t.d. að aldrei mátti í Danmörku syngja messu á latínu, og hinir föstu liðir skyldu vera sálmar en ekki prósasöngvar eins og Dýrðarsöngurinn (Gloria) og Lamb Guðs (Agn- us Dei) o.s.frv. Fjöldamargt annað fylgdi með sem hér ekki er tóm til að fjalla um. Biskupamir á Islandi fóru ekki eftir þessum fyrirmælum í jafn ríkum mæli og kollegar þeirra í Danmörku og Noregi. Grallarinn frá 1594 var gef- inn út með litlum breytingum og Handbók presta sömuleiðis. Þó gerðu þeir biskuparnir Steinn Jónsson á Hólum (1660-1739) og Jón Ámason í Skál- holti (1665-1743) tillögu til kirkjurituals fyrir ísland og sendu það árið 1729 til Kaupmannahafnar." 9 Den souveraine Kongelov, Lex regia, Kjöbenhavn 14. November 1665. Lovs.fJsl. I, 298-313. f Paragrafi VI segir svo: Skal og Kongen ene have höieste Magt over al Clericiet, fra den höieste til den laveste, at beskikke og anordre al Kirke- og Guds-tjeniste; Möder, Sammenkomste og Forsammlinger og Religions- Sager, naar han det raadeligt eragter, byde, forbyde; og i almindelighed, korteligen at sige, skal Kongen ene have Magt at bruge alle Regalier og jura majestatis hvad Navn de og have kunde.“ LovsfJsl. 1302 10 Danmarks og Norgis Kirke-Ritual. 1685 11 Lbs.410,4to -„ Rituale eða Kirkjuserimoníubók" biskupanna Jóns Amasonar og Steins Jónssonar á ís- lensku er afskrift frá 1792. Afskriftin er sú eina sem til er og ekki í heilu lagi, -það vantar aftan á. Þetta er Kirkjuorða sem er nærri því að vera þýðing á KR 1685 með fáeinum viðaukum úr Lagabókinni 1687. Frávik em líklega aðeins tvö. í Handritasafni Hannesar biskups (Lbs.Nr.5.fol) em Athugasemdir yftr hið íslenska kirkjuritual fyrrum biskupa Islands Steins Jónssonar og Jón Ámasonar sem þeir sendu kanselí- inu 1729. 100
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.