Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 105

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 105
Ekki er vitað hvort Árni sendi tillögur sínar til Kaupmannahafnar eins og bréf Kanselíisins mælir fyrir um, en Magnús Stephensen telur að Hannes biskup Finnsson hafi fengið þær í hendur.'1' Engin bein umsögn er þó þekkt frá hendi Hannesar um tillögur Áma. Sjálfur skrifaði Hannes aðrar tillögur og fóru þær mjög í aðra átt, enda vildi hann varðveita hina íslensku hefð.20 Eftirtektarvert er að lesa athugasemdir hans. Ýmsar þeirra hafa þennan formála: Kirkjuritualið mælir fyrir um, en á Islandi er venja að ..." Af orðalaginu má ráða að Hannes er hvorki tilbúinn til að breyta út frá viðtekinni venju með skiptingu messunnar í fasta liði og breytilega (ordin- arium og proprium). Hann er ekki heldur tilbúinn til að skiljast við sérstaka hátíðamessu. Þegar tímar liðu komst þó Hannes á skoðun sem nálgaðist þá þróun sem orðin var í Danmörku. Hann gat t.d. fallist á að Kyriesálmar skyldu öldung- is aflagðir fyrst þeir væru alveg horfnir í Danmörku. En samt leið heill áratugur án þess að breyting yrði á messusöng á ís- landi. Árið 1794 var Lærdómslistafélagið stofnað. Með því komst fyrst veru- legur skriður á sálmabókarmálið. Fljótlega var tekið á dagskrá félagsins að nú þurfi að hressa uppá messusönginn. Hinn 10. ágúst 1795 skrifaði stiftamtmaðurinn Ólafur Stephensen (1731- 1812) bréf til Kanselísins í nafni Lærdómslistafélagsins þar sem hann í nafni nokkurra félaga, bað um leyfi til að laga nokkra sálma sem koma skuli í hina nýju sálmabók sem kallað hafi verið eftir, þar sem þeir uppfylli ekki kröfur samtímans um upplýsta hugsun.21 Hinn 24. október 1795 skrifar kanselíið svar við þessu bréfi22 þar sem fyrst er vísað til bréfs stiftamtmannsins, og tilkynnir að það sjái enga hindr- un í vegi fyrir því að þetta geti orðið. Mjög á líkum tíma skrifar Magnús Stephensen stiftsprófastinum í Görð- um, Magnúsi Markússyni bréf sem er dagsett 17. okt. 1795, og til er líka svar prófastsins frá 11. nóvember sama ár.23 Yfirskrift þessara bréfa í afritinu er: Athugasemdir við Grallarasönginn og 19 Lbs. 286 4to. 20 Kirkju-sidir i sálma saung Islendinga, IBR 81,4to, og Um Messu-saungs-Sálmabókina Nýju.III. 21 Þetta bréf virðist vera týnt, en í það er er vísað í svarbréfi frá 24.okt. 1795. Lovs.f.Isl.VI, 225-226. 22 Lovs.f.Isl.VI, 225-226. 23 Lbs. 286 4to. Handritasafn St.Bps.Jónssonar, N-103.3-19 og 19-30. Bjöm Magnússon nefnir í grein sinni í Samtíð og saga, 1954: „Þróun guðsþjónustuforms“, 110, bréf Magnúsar Stephensen til stiftsprófastsins Markúsar Markússononar frá 14. Okt. 1795. Líkast til á hann við þetta bréf sem hér um ræðir, frá 17.okt. 1795. 14.okt. er væntanlega prentvilla eins og föðumafn séra Markúsar. 103
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.