Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 114

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 114
kemur fram að ég sá ýmsa kosti við þá leið sem Loftur fór en hafði þó mín- ar efasemdir um ágæti hennar og úr varð að ég tók ekki upp orðanotkun hans en lét nægja í Sögu Islands að greina stuttlega frá því sem hann skrif- aði. Um athugasemdir mínar og hugleiðingar um þetta atriði vísa ég annars í umrætt rit frá 2001. Hjalti ritar (123), ‘Má í raun segja að Helgi fjalli aðeins um þann þátt þróunarinnar sem Loftur kallar siðaskipti en sjáist að mestu yfir langtíma- þróunina, siðbreytinguna’. Hann segir líka á sama stað að ég ‘horfi í raun fram hjá hinum veigamikla mun milli hinna lögformlegu siðaskipta ... og hinnar hugarfarssögulegu siðbreytingar ...’ Þessu fer fjarri og enn sýnist mér að Hjalta hafi yfirsést því að á bls. 338 fjalla ég einmitt um það hvenær siðbreytingin hafi náð tökum á fólki í hugarfarssögulegum skilningi. Þetta er erfitt úrlausnarefni en ég tel að það hafi þó vart verið síðar en um 1660, með rökum sem ég tilgreini á tilvitnuðum stað. Enn fremur ritar Hjalti um mig, ‘Lítur hann svo á að ‘siðbreytingunni’ hafi verið lokið um 1630 ...’. Ég tek þó skýrt fram (bls. 327) að þar á ég einungis við hina formlegu hlið, þá slotaði að mestu deilum um stöðu presta og kirkna og tíundir og önnur formleg atriði og fleira sem ég tilgreini og tel hafa valdið þáttaskilum. Hjalti miðar svo við 1630 þegar hann ritar, ‘ Þetta er aftur á móti a.m.k. rúmri öld fyrr en Loftur telur að siðbreytingunni í hinni hugarfarslegu merkingu ljúki (þar miðar hann við 18. öldina)’. Nú skil ég Loft þannig að siðbreytingunni hafi ekki lokið í reynd, sum markmið siðbótarmanna á 16. öld hafi aldrei náðst.5 Píetistar á 18. öld höfðu eindregnar hugmyndir um siðbótina og framkvæmd hennar og fannst mörgu ábótavant. Það var hins vegar ekki knýjandi spuming fyrir mig sem lýk umfjöllun minni um 1685 að svara því hvort siðbreytingunni hafi verið fyllilega ‘lokið’ þá eða hvort og hvenær hennilauk. Þar sem ég tek fram að siðbreytingin hafi fyrst, svo líklegt megi teljast, verið farin að móta hugarfar fólks almennt á íslandi um 1660 virðist ég gera mér grein fyrir því sem Hjalti telur mikilvægast, að breytingin var hægfara ferli. Orð Hjalta um að ég sjái þetta ekki af því að ég byggi ritun mína á at- burðasögulegri aðferð sýnist mér að geti vart verið annað en staðhæfing sem stenst ekki. Hjalti kemur margoft að því að ég fjalli um efni út frá persónu- og at- burðasögu og skorti þá hugmynda- og félagssögulegu sýn sem sé nútímaleg og auðsætt er að hann telur móta verkið Kristni á íslandi. Nú er það svo að 5 Sjá grein mína „Siðskipti, siðbót, siðbreyting", 128-9. 112
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.