Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 116

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 116
ari ‘nýju villu’. Hjalta finnst þetta lítt marktækt af því að ekki komi fram að Páll hafi ‘ásælst’ eignir klaustra. Ekki veit ég af hverju þetta ætti að vera meginviðmiðun enda ásælni oft lítt tengd hugsjónum. Skýring á því að Páll réðst ekki á klaustrin gæti ma. verið sú að hann telst hafa verið náinn banda- maður Gissurar biskups Einarssonar sem vildi að klaustrin héldust sem stofnanir og yrðu skólar. Þótt Páll hafi ekki ásælst eignir klaustranna gat hann vel verið hlynntur afnámi þeirra í sinni gömlu mynd. Hjalti telur að í túlkun minni á því að Ögmundur biskup hafi verið hlið- hollari lúthersku en hingað til hefur verið talið gangi ég of langt og í raun hafi biskup hafnað henni (bls. 124-5). Ekki er það skoðun mín að Ögmund- ur hafi gerst lútherskur, ég er einungis að draga fram hversu langt hann var tilbúinn að ganga til móts við lútherskar hugmyndir, amk. í orði kveðnu. Þetta tengi ég því að hann var tilbúinn að styðja Gissur Einarsson til bisk- ups en það hefur jafnan vakið nokkra furðu og kallar á skýringar. Þá finnur Hjalti að því að ég nefni Ólaf Hjaltason Hólabiskup ‘róttækan lútherssinna’ því að ekkert komi fram í kafla mínum um hann sem sýni þetta. Til marks um róttæknina nefni ég þó beinlínis að hann hafi verið and- vígur veraldarhyggindum og hlynntur því að bændur mættu leysa til sín kirkjuhlutann í bændakirkjum. Um mat á Ólafi er stuðst við ágæt skrif Magnúsar Más Lárussonar en varast verður að láta það rugla sig í mati á Ólafi að hann vildi fara fram með lempni og honum fylgdi enginn hávaði. Ekki veit ég við hvað Hjalti miðar um róttækni lútherssinna en miðað við aðra landa sína á sama tíma var Ólafur róttækur. Hjalti segir að ég geri ráð fyrir einhvers konar ‘altarisgönguvakningu’ í kjölfar siðbreytingar en ekki veit ég við hvaða orð mín hann miðar um þetta. Hann segir að skaði sé að ég skuli ekki styðja þetta nýja mat mitt heimild- um. Eg verð að láta mér nægja að benda á bls. 331 í verki mínu sem mér þykir líklegt að Hjalta hafi yfirsést. Þar kemur fram að Guðbrandur biskup taldi fjórar altarisgöngur nægja á ári og Gísla biskupi Oddssyni fannst of tíðar altarisgöngur þriðja til sjötta hvern sunnudag. Eins bendi ég á að gögn úr biskupstíð Gísla Þorlákssonar sýni hversu mikið fólk taldi undir því kom- ið að fá að njóta altarissakramentis. Hjalti bendir á að 1-2 altarisgöngur á ári hafi tíðkast í kaþólskum sið svo að samkvæmt þessu urðu altarisgöngur tíð- ari. Það sem ég vildi einkum draga fram er að fólk sóttist eftir altarissakra- menti, taldi það mikilvægt. Hjalti hnýtur uin orðalag mitt um að siðbreytingunni hafi fylgt vaxandi ríkisvald og gerir mál úr því að ég kunni að halda að ríkisvaldið hafi átt upp- tök sín í siðbreytingunni (bls. 126). Ekki er það svo, ég er aðeins að segja að siðbreytingin hafi orðið ríkisvaldi til eflingar en segi alls ekki að ríkis- 114 1
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.