Tímarit Máls og menningar - 01.11.2014, Síða 109

L e o n a r d C o h e n o g l e i t i n a ð K a n a d a
TMM 2014 · 4 109
Í þessari útlitslýsingu koma ólíkar erfðir í ljós. Jakkafötin bera vott um
hina ensku arfleifð og undirhakan um Viktoríutímann, heiðursmerkið um
Kanada og jafnvel má sjá franska ufsagrýlu eins og þær sem prýða Notre
Dame í bindishnútnum. En augun, sem leiða hugann að Cohen sjálfum,
vitna um enn aðra arfleifð og munnsvipurinn vitnar um hinn gyðinglega
uppruna sem annars er reynt að fela.
Goðsagnir fengnar að láni
Nathan Cohen lést lést skyndilega þegar Leonard sonur hans var níu ára
gamall. Um áratug síðar hóf hann nám í McGill­háskóla og þar fann hann
nýja lærimeistara sem að einhverju leyti gengu honum í föðurstað. Skáldin
og kennararnir Louis Dudek, FR Scott og Irving Layton tóku vel á móti
honum og þegar þeir ákváðu að gefa út ritröð með ljóðum ungra skálda buðu
þeir honum að eiga fyrsta bindið. Árið 1956, ári eftir að hann útskrifaðist,
kom ljóðabókin Let Us Compare Mythologies út, og var bókin tileinkuð föður
hans.
Umfjöllunarefnið í Let Us Compare Mythologies eru hinar ýmsu goðsagnir
sem vestræn menning hvílir á: kristnar og gyðinglegar, grískar og meira að
segja norrænar þegar hin sofandi Freyja er áreitt af flugu í svörtum ridd­
arabúning í ljóðinu „The Fly“4. Og andi hinna miklu skálda Bretlandseyja
sem svífur yfir vötnum. Stundum er vísað í þau beint, eins og í ljóði sem
nefnist einfaldlega „Ballad“: „My lady was a tall, slender love/ Like one of
Tennyson’s girls“5
Það var eitt vegarnestið að heiman. Nathan Cohen bar virðingu fyrir
bókum og gaf syni sínum skinninnbundnar ljóðabækur með hinum stóru
skáldum enskrar tungu og öll ættuð frá Bretlandseyjum.6 Í The Favourite
Game er bókahillunum lýst þannig:
He stared for a long while at his bookshelf, watching the sun move from the leather
Chaucer to the leather Wordsworth. Good sun, in harmony with history. Comfor­
ting thought for the early morning. Except that it was the middle of the afternoon.7
Arfleifðin byggist enn á enskum fyrirmyndum, eins og má búast við í
landi sem nýverið hefur öðlast sjálfstæði sitt. Nema hvað Kanada hafði á 7.
áratugnum verið til sem sjálfsstjórnarríki í hartnær öld. Það var ekki lengur
morgun heldur miður dagur, og tími til kominn að finna sína eigin rödd.
Eða, eins og Cohen segir í ljóði næstum áratug síðar:
Listen to the stories
men tell of last year
that sound of other places
though they happened here8