Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Side 95

S í ð a s t a b r é f i ð
TMM 2018 · 3 95
ég veit hvað þér er kalt). Þegar þessi minning rifjaðist upp fyrir mér varð
jafnframt svo átakanlega ljóst að þessi vetur, þessir dagar, þessi neyð – þetta
voru bestu en jafnframt hinstu hamingjustundirnar sem féllu okkur í skaut.
Sérhver hugsun snýst um þig. Hvert tár og bros mitt – þitt. Ég er þakklát
fyrir hvern dag og hverja stund í þessu nöturlega lífi sem við áttum saman,
vinur minn, förunautur minn, blindi leiðsögumaðurinn minn …
Eins og blindir hvolpar hjúfruðum við okkur hvort upp að öðru og þá
leið okkur vel. Þitt þjakaða, sóttheita höfuð og allt brjálæðið; hvernig við
brenndum kertið í báða endana. Hvílík hamingja – og við vissum það allan
tímann, að einmitt þetta væri hún.
Lífið er langt. Hvað það er langdregið og erfitt að deyja einsamall – ein. Við
vorum óaðskiljanleg – eru þetta virkilega örlög okkar? Áttum við – hvolpar,
börn – eða þú – engillinn – þau skilið? Allt heldur áfram sinn vanagang.
Ég veit ekkert lengur. Samt veit ég allt, sérhver dagur og sérhver stund í lífi
þínu – líkt og í óráði hefur það allt staðið mér skýrt og ljóslifandi fyrir hug-
skots sjónum.
Þú birtist mér á hverri nóttu í draumi, ég spurði þig ávallt sömu spurningar:
hvað gerðist? en þú svaraðir ekki.
Síðasti draumurinn: Við subbulegt hlaðborð á sóðalegu hóteli leita ég að
einhverju ætilegu. Innan um bláókunnugt fólk greiði ég fyrir matinn en hef
síðan enga hugmynd um hvert ég eigi að fara með hann, því ég veit ekki
lengur hvar þú ert.
Ég vaknaði og sagði við Shúra: Osja er dáinn. Veit ekki hvort þú ert á lífi
eða ekki, en upp frá þessu týndi ég slóð þinni. Ég veit ekki lengur hvar þú ert.
Heyrirðu í mér? Veistu, hve heitt ég elska þig? Ég get ekki sagt þér, hve heitt
ég elska þig. Ég get það ekki einu sinni á þessari stundu. Orð mín eru þér og
þér einum ætluð. Þú ert eina ástin mín, og ég – ég sem var svo villt og brjáluð
og gat aldrei grátið hljóðum tárum – ég græt, ég græt og ég græt.
Þetta er ég – Nadja. Hvar ert þú?
Farvel. Nadja.
Tilvísanir
1 „Síðasta bréfið“ slær botninn í annað bindi endurminninganna, sjá Nadezhda Mandelshtam,
Vtoraja kníga: Vospomínaníja (Moskva: Moskovskí rabotsjí, 1990[1972]), bls. 501–502. Í enskri
þýðingu Max Haywards nefnast fyrstu tvö bindin. Hope Against Hope og Hope Abandoned.
Þess má geta að nadezhda merkir von á rússnesku.
TMM_3_2018.indd 95 23.8.2018 14:19