Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Síða 101

S a m e f l í n g í s l e n s k r a r l i s t a r í 9 0 á r
TMM 2018 · 3 101
stöðugri endurnýjun. Þegar brúarsmiðir Bandalagsins hittu frambjóðendur
stjórnmálaflokkanna fyrir þingkosningar sl. haust hvatti listafólk til þess að
stjórnmálamenn opnuðu huga sinn fyrir mikilvægi listanna í samfélaginu
og viðurkenndu þær sem burðarstoðir í kraftmiklu og fjölbreyttu atvinnulífi
um land allt. Bandalagið væri reiðubúið til samstarfs við stjórnvöld um átak
til að bæta starfskjör listafólks og blása til sóknar í þágu lista og menningar
á öllum sviðum. En um leið var lögð þung áhersla á það sem greinir listirnar
frá annarri atvinnustarfsemi, nokkuð sem talsmenn fagfélaga listafólks og
hönnuða þurfa einatt að undirstrika en er jafnan erfitt að ræða til hlítar,
nefnilega list listarinnar vegna eða m.ö.o. eigingildi listarinnar, svo gripið sé
til orðaforða hagfræðinnar. Listirnar eiga sem sé ýmislegt sameiginlegt með
öðrum atvinnugreinum en það eru líka þættir sem greina þetta tvennt að.
… alt sem horfir til menníngarauka fyrir þjóðina er ódýrt, hvort sem það kostar mikið
eða lítið.
Þess var getið hér að framan að margt hefði áunnist á síðustu árum í
baráttunni fyrir bættu starfsumhverfi listamanna og hönnuða. Í mörgum
tilfellum hefur BÍL ásamt einstökum fagfélögum listamanna haft úrslitaáhrif
á framþróun í geiranum. Í því sambandi má nefna áhrifin á stefnumótun
í málaflokki lista og menningar, t.d. áhrif Arkitektafélags Íslands á stefnu
íslenskra stjórnvalda í byggingarlist – Menningarstefnu í mannvirkjagerð, sem
samþykkt var og útgefin 2007. Næsta stóra skref í átt til opinberrar stefnu-
mótunar í geiranum var tekið vorið 2013 þegar Alþingi samþykkti opinbera
menningarstefnu, sem BÍL hafði kallað eftir árum saman. Reyndar skyggir
nokkuð á að ekki skuli enn hafa verið unnin heildstæð aðgerðaáætlun á
grundvelli hennar og að fjármálaáætlanir stjórnvalda skuli ekki endurspegla
þá stefnumörkun nægilega. Þó verður að þakka þá þætti stefnunnar sem
hefur verið vel sinnt og komið í framkvæmd. Þar ber hæst áherslu á barna-
menningu, ekki síst nýlega ákvörðun Alþingis um að stofna, eða endurreisa
öllu heldur, Barnamenningarsjóð Íslands, sem fái árlega fjármuni næstu
fimm ár til að styrkja börn og ungmenni til virkrar þátttöku í menningarlífi,
listsköpun, hönnun og nýsköpun og auka kynni þeirra af listum og menn-
ingu. Af öðrum framfaraskrefum síðustu ára verður að nefna starfslaunasjóði
listafólks en þeir voru efldir á árabilinu 2009–2012, þegar Alþingi samþykkti
fjölgun launamánaða úr 1200 í 1600. Hitt er svo sorglegra að ekki skuli hafa
verið hægt að þoka mánuðunum upp á við frá 2012, sérstaklega í ljósi þess
hversu gróskumikið starf ungra listamanna hefur verið frá því að Lista-
háskóla Íslands óx fiskur um hrygg, en hann útskrifar nú á bilinu 110–140
listamenn og hönnuði árlega.
Allar þær staðhæfíngar sem gera listamanninn ánægðan og segja að nú sé hann búinn
að ná markinu, eru vondar. Hann er aldrei búinn að ná markinu, einginn listamaður
er búinn að ná markinu.
TMM_3_2018.indd 101 23.8.2018 14:19