Tímarit Máls og menningar - 01.09.2018, Side 136

U m s a g n i r u m b æ k u r
136 TMM 2018 · 3
frjálshyggjumenn spiluðu með Davíðs-
megin, af ákafa miklum, þótt það bryti í
einu og öllu gegn þeirra eigin kenning-
um, því ekki varð á móti mælt að Baug-
ur hafði bjannak markaðarins. Þannig
voru þeir í raun komnir í tilvistarkreppu
líkt því sem armar þeirra væru bundnir
við tvo tryllta hesta sem hlypu hvor í
sína áttina. Sveinn leiðir í ljós hvernig
liðinu var stýrt:
Þetta var í eina skiptið sem Davíð Odds-
son kom beint framan að hlutunum og
hringdi sjálfur til að koma óánægju sinni
á framfæri. Það var annars aldrei hans
stíll. Hann notaði yfirleitt óbein tilmæli,
einhver „reykmerki“ sem menn áttu að
skilja og fara eftir. Bað ekki um neitt en
ætlaðist til alls. Það tókst í f lestum til-
fellum. Blóðhundarnir ruku af stað (bls.
304).
Og skömmu síðar hefur hann þetta að
segja um „stíl“ leiðtogans:
Þeir sem þekkja Davíð vel vita að þetta er
sérgrein hans: Hann kemur manninum
í gálgann en þegar á að fara að sparka
undan honum stólnum þá sker hann
manninn úr snörunni! Svona rétt eins og
Clint Eastwood … (bls. 305–306).
En almenningur fylgdist með í for-
undran.
Einn af hátindum þessarar meinloku
var klúðrið með fjölmiðlalögin, almenn-
ingur virtist líta á það sem anga af
henni, lögin væru til þess eins gerð að
klekkja á Baugi, og því gat brugðið til
beggja vona í þjóðaratkvæðagreiðslu um
þau. Og þá sá Óli sér færi að lúskra á
Dabba í frímínútunum, berja hann fyrir
hans skítlega eðli, og það var allt of
mikil freisting. Þetta brambolt frá upp-
hafi til enda var vafalaust skaðlegt fyrir
Baug og þá sem honum tengdust á ein-
hvern hátt, svo sem Svein eins og hann
rekur sjálfur skýrt og skilmerkilega, það
var þó enn skaðlegra fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn, sem horfði upp á fylgishrun,
en skaðlegast þó fyrir stjórnmálamenn,
sem almenningur hneigðist til að líta á
sem hagsmunavarðhunda og meinloku-
dósir. Af því spratt ekki síst það litla
traust sem almenningur bar um síðir til
hins háa Alþingis. Það var óheillaþróun.
Fleira var þó á bak við þetta allt.
Styrmir tíundar ábyrgð hinna svoköll-
uðu „vinstri flokka“ á þeirri frjáls-
hyggjustefnu sem leiddi til hrunsins. Þar
hefur hann lög að mæla, kannske meiri
lög en hann gerir sér sjálfur grein fyrir.
Það er ein af undarlegustu gátum okkar
tíma hvernig svo gat farið að rótgrónir
sósíalistar Vesturlanda sneru skyndilega
bakinu við sínum gömlu hugsjónum,
velferðarríkinu sem þeir höfðu átt mest-
an þátt í að skapa, gleyptu frjálshyggj-
una með húð og hári, gagnrýnislaust, og
tóku þátt í að hrinda henni í fram-
kvæmd, með hroka og offorsi. Þetta
voru þeirra sögulegu svik; fyrir þau
ættu þeir skilið að vera hirtir á blöðum
sögunnar, og kannske annars staðar
líka, svo sem raunin hefur orðið um
sósíalistaflokkinn franska sem virðist
vera að leysast upp í þessum skrifuðum
orðum.
Þetta stuðlaði að því að rugla
almenning enn meira í ríminu en ann-
ars hefði kannski orðið, það varð mikil
hugarfarsbreyting sem höfundarnir þrír
víkja að, hver á sinn hátt. Björn segir t.d.
þessa sögu (bls 77): „Eyjólfur freistaði
þess að gera heiðursmannasamkomulag
við Jón og fól honum sjálfdæmi í mál-
inu. Jón Ólafsson skildi sjálfdæmi eftir
orðanna hljóðan og breytti samningn-
um fullkomlega sér í hag. Við svo búið
var Eyjólfi ljóst að hér væri á ferðinni ný
tegund af viðskiptamanni sem hann
ætti ekki að venjast.“
Einnig víkur Björn að annarri hlið
þessarar hugarfarsbreytingar, sem var
TMM_3_2018.indd 136 23.8.2018 14:19