Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Page 57

FEMINISK GAGNRYNIIAUÐNINNI
Sú femíníska gagnrýni sem reynir að vera líffræðileg, að skrifa beint
frá líkama gagnrýnandans, getur verið persónuleg og hreinskilnisleg og
hefur oft frumlegan stíl og form. I „Blóðþvotti“ („Washing Blood“), inn-
gangi að sérriti Feminist Studies um móðurhlutverkið, lýsir Rachel Blau
DuPlessis í stuttum ljóðrænum efnisgreinum sinni eigin reynslu af því
að ættleiða barn, lýsir draumum sínum og martröðum, og veltir fýrir sér
„líknandi samruna líkama og hugar, sem er ekki eingöngu byggður
áþreifanlegri reynslu af móðurhlutverkinu sem samfélagsstofnun ...
heldur á líffræðilegu afli sem talar í gegnum okkur“.23 Gagnrýni sem er
svona nakin býr yfir storkandi viðkvæmni, hún leggur nánast hálsinn að
hnífnum, vegna þess að fagleg bönn okkar við sjálfs-afhjúpun eru svo
sterk. Þegar vel tekst til, getur kraftur hennar og reisn engu að síður náð
listrænum hæðum. I sjálfri tilvist hennar felst ádeila á þá kvenkyns
gagnrýnendur sem halda áfram að skrifa einhvers staðar „íyrir utan
kvenlíkama sína“, eins og Rich orðar það. I samanburði við þcnnan
óhamda játningastíl getur orðvör og ströng fræðileg hugsun texta eins
og Tæling og svik (Seduction and Betrayal), eftir Elizabeth Hardwick eða
Sjúkleiki sem myndhverfing (Illness as Metaphor), eftir Susan Sontag, virst
þurr og þvinguð.
I ofuráherslu sinni á hinn „holdlega grann hugsunar okkar“ getur líf-
fræðileg femínísk gagnrýni engu að síður orðið grimmdarlega fyrirskip-
andi. Afhjúpun flakandi sára verður stundum að eins konar innvígsluat-
höfn sem hefur lítið með gagnrýnið innsæi að gera. Og eins og ritstjórar
ritsins Questionsfeministes benda á, „er ... varasamt að gera líkamann að
miðpunkti kvenlegrar sjálfsleitar. ... Hugmyndir um annarleika og Lík-
ama renna saman í eitt, því mesti sýnilegi munurinn á körlum og kon-
um, og sá eini sem getum verið viss um að er óumbreytanlegur ... er
vissulega munurinn á líkamsgerð. Sá munur hefur verið notaður sem
fyrirsláttur til að „réttlæta“ algert vald eins kynsins yfír öðru“ (þýð.
Yvonne Rochette-Ozzello, NFF, bls. 218). Rannsóknir á líkamlegu
myndmáli í ritun kvenna eru gagnlegar og mildlvægar svo framarlega
sem við áttum okkur á því að aðrir þættir en líkamsgerð koma einnig við
sögu. Hugmyndir um líkamann eru undirstaða skilnings á því hvernig
Sisters: Feminist Essays on Women Poets, ritstj. Sandra M. Gilbert og Susan Gubar,
(Bloomington: Indiana University Press, 1979), bls. 135-50.
23 Rachel Blau DuPlessis, „Washing Blood,“ Feminist Studies 4 (júní 1978), bls. 10. Allt
það hefti inniheldur mikilvægar greinar í femínískri gagnrýni.
55