Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Page 80

JACQUES DERRIDA
íska skipan. Margbreytni málanna reisir ekki aðeins skorður við „sannri“
þýðingu, tærri og fullnægjandi víxltjáningu, heldur einnig við formgerð-
arskipan, samhenginu í sldpulega uppbyggðu kerfi. Hér má sjá (þýðum)
eins konar innri takmörkun formbindingar, ófullkomnun byggingar.
Auðvelt væri, og að nokkru leyti réttlætanlegt að líta svo á að hér sé
þýðing á kerfí í afbyggingu.
Aldrei skyldi láta liggja í þagnargildi spurninguna um tungumálið þar
sem spurningin um tungumálið kemur upp og þar sem orðræða um
þýðingar er þýdd.
I fyrsta lagi: á hvaða tungu var Babelturninn byggður og afbyggður? A
tungu þar sem sérheitið Babel mátti, fyrir rugling, einnig þýða með
„ruglingur“. Heitið Babel ætti, sem sérnafn, í raun að vera óþýðanlegt en
fyrir eins konar rugling hugrenningatengsla sem aðeins var mögulegur í
einu tungumáli var hægt að halda að maður þýddi það, á þessu sama máli,
með nafnorði sem merkir það sem við þýðum sem ruglingur. I verki sínu
Dictionnaire philosophique lætur Voltaire í ljós eftirfarandi heilabrotvið at-
riðisorðið Babel:
Ekki veit ég hvers vegna sagt er í Sköpunarsögunni að Babel
merki ruglingur, því Ba merkir faðir á austrænum tungum, og
Bel merkir Guð; Babel merkir borg Guðs, borgin helga. Til
forna gáfu menn öllum höfuðborgum þetta nafn. En óvéfengj-
anlegt er að Babel þýðir ruglingur, hvort sem það er vegna þess
að húsameistararnir rugluðust í ríminu þegar smíð þeirra nam
áttatíuogeitt þúsund gyðingsfetum eða að ruglingur komst á
tungurnar; og það er að sjálfsögðu síðan þá sem Þjóðverjar
skilja ekki Kínverja; því samkvæmt spekingnum Bochart er
augljóst að kínverska er upphaflega sama tungumál og háþýska.
Rósemdarháð Voltaires þýðir að Babel þýðir: það er ekki einungis sér-
heiti, vísun hreinnar táknmyndar til einstakrar verundar - og sem slíkt
óþýðanlegt - heldur einnig almennt nafnorð sem lýtur hinni almennu
reglu um merkingu. Þetta nafnorð þýðir, og ekki aðeins rugling, enda
þótt „ruglingur“ hafi a.m.k. tvenns konar merkingu, nokkuð sem fer ekki
fram hjá Voltaire, rugling tungnanna en líka ringlað hugarástand húsa-
meistaranna frammi fyrir byggingu sem stöðvuð hefur verið, þannig að
viss ruglingur er þegar kominn á hinar tvær merkingar orðsins „rugling-
78