Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Qupperneq 100

JACQUES DERRIDA
(Ergánzung er orðið sem oftast kemur hér fyrir). Og ef frumtextinn kall-
ar á uppbót, er það vegna þess að hann var, við upphafið, ekki gallalaus,
heill, fullbúinn, alger, samur sér. Allt frá upphafi upphaflega textans sem
þýða á er fall og útskúfun. Þýðandinn verður að endurleysa (erlösen), veita
aflausn, leysa með því að freista þess að leysa sjálfan sig undan eigin
skuld, sem er, þegar öllu er á botninn hvolft, sú sama — og botnlaus. „Að
endurleysa á eigin tungu hið hreina mál, útlaga í hinni framandi tungu,
að frelsa við umhverfíngu hið hreina mál sem þötrað er í verkinu, það er
verkefni þýðandans.“ Þýðing er skáldskaparleg umhverfing (Um-
dichtung). Það sem hún frelsar, hið „hreina mál“, við munum þurfa að
velta fyrir okkur eðli þess. En áður en lengra er haldið skulum við taka
eftir því að þessi frelsun gengur sjálf út frá frelsi þýðandans sem er sjálft
ekkert annað en tengsl við þetta „hreina mál“; og frelsunin sem það kem-
ur af stað, ef til vill við að fara út fyrir mörk hins þýðandi tungumáls og
umbreyta því í leiðinni, þarf að teygja út, stækka, láta málið vaxa. Þar sem
þessi vöxtur er einnig fullgerandi, þar sem hann er „symbolon“, endur-
skapar hann ekki, hann skeytir saman við að bæta við. Þaðan kemur
ástæðan fyrir þessum tvöfalda samanburði (Vergleich), öllum þessum
myndhvarfabrögðum og -viðbótum: 1. „Á sama hátt og snertillinn snert-
ir hringinn aðeins lauslega og það aðeins í einum punkti, og á sama hátt
og það er þessi snerting, en ekki punkturinn, sem segir til um þá reglu að
hann haldi síðan áfram óendanlega ferð sinni í beinni línu, snertir
þýðingin frumtextann með hverfulum hætti og aðeins í hinum óendan-
lega smáa punkti merkingarinnar, til þess síðan að fylgja sínu eiginlegasta
striki samkvæmt tryggðarlögmálinu í hreyfíngarfrelsi málsins.“ I hvert
sinn sem hann talar um snertingu (.Beriihrung) milli efnisheilda textanna
tveggja í þýðingarferlinu, segir Benjamin hann „hverfulan“ (fliichtig)■
Lögð er áhersla á þennan „hverfulleika“ í það minnsta þrisvar og alltaf til
að staðsetja snertingu við merkinguna, hinn óendanlega smáa punkt
merkingarinnar sem tungurnar koma varla við („I þeim er samhljómur-
inn milli málanna svo djúpur [hér er átt við þýðingar Hölderlins á Sófók-
lesij að merkingin rétt snertist, ekki meira en vindharpa af andvara, af
andblæ málsins“). Hvað getur óendanlega smár punktur merkingar ver-
ið? Á hvaða kvarða verður hann mældur? Myndhverfíngin sjálf er í senn
spurningin og svarið. Og hér er hin metafóran, metamfóran sem tekur
ekki til framlengingar í beinni línu heldur stækkunar með því að skeyta
saman hinar brotnu línur brotsins. 2. „Því á sama hátt og brot amfórunn-
98