Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Side 106

JACQUES DERRIDA
islega“ endanlegri málakur er það að því leyti að enginn annar „flutning-
ur“ (Ubertragung) megnar að færa hann þaðan, aðeins „reisa“ hann (er-
heberi) þar að nýju „í öðrum hlutum". Þýðing verður ekki þýdd, án þess-
arar grundvallarreglu væri Verkefni þýðandans ekki til. Ef við því væri
hróflað væri hróflað við, og það má ekki, hinu ósnertanlega þess ósnert-
anlega, þ.e. því sem tryggir hinu upprunalega það að vera áfram hið upp-
runalega.
Þetta er ekki án tengsla við sannleikann. Hann er að því er virðist haf-
inn yfir alla Ubertragung og alla mögulega Ubersetzung. Hann er ekki
staðgengissamsvörunin milli frumtexta og þýðingar, né heldur grund-
vallaraðhæfíng milli frumtexta og einhvers hlutar eða táknunar utan
hans. Sannleikurinn væri fremur hið hreina mál þar sem merking og bók-
stafur verða ekki lengur aðskilin. Ef slíkur staður, eigandi-sér-stað slíks
atburðar, reyndist ófínnandi, væri ómögulegt, jafnvel í lögum, að greina
á milli frumtexta og þýðingar. Með því að halda, hvað sem það kostar, í
þessa aðgreiningu, sem upprunalega forsendu alls samnings um þýðingu
(í þeirri svo til forskilvitlegu merkingu sem talað var um hér að ofan), ít-
rekar Benjamin grundvöll laganna. Með því sýnir hann möguleikann á
rétti verka og rétti höfundar, þeim hinum sama og ríkjandi lagabókstaf-
ur þykist byggja á. Sá síðastnefndi hrynur um leið og ströng mörk milli
frumtexta og þýðingar eru á nokkurn hátt dregin í efa, að ekki sé minnst
á samsemd eða óskert ástand frumtextans. Það sem Benjamin segir um
tengsl frumtexta og þýðingar, má finna aftur, þýtt holum orðum en sam-
viskusamlega endursagt merkingarlega í upphafí allra lagasáttmála sem
varða ríkjandi lög um þýðingar. Og þá gildir einu hvort um er að ræða
almennar meginreglur viðvíkjandi muninum frumtexti/þýðing (þar sem
hið síðara er „afleiða“ hins fýrra) eða þýðingar á þýðingum. Þýðing á
þýðingu er sögð „afleiða“ frumtexta en ekki fyrstu þýðingar. Hér fara á
eftir nokkur sýnishorn úr frönskum lögum; en í þessu tilliti virðast þau
ekkert frábrugðin öðrum vestrænum lagasöfnum (engu að síður ætm at-
huganir í samanburðarlögfræði einnig að ná til þýðinga á lagatextum).
Eins og við munum sjá kalla þessi dæmi á andstæðurnar tjáning/tjáður,
táknmynd/táknmið, form/efni. Benjamin hóf mál sitt líka með því að
segja: þýðing er form; og klofningurinn táknandi/táknaður stýrir allri rit-
gerð hans. Að hvaða leyti er þetta andstæðukerfi þá ómissandi þessum
lögum? Þannig að það eitt gerir kleift, út frá aðgreiningunni milli frum-
texta og þýðingar, að viðurkenna að þýðing búi yfír einhverjum frum-