Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Page 126
AUÐUR OLAFSDOTTIR
jCmi n 'Mjioa wræ fdfæ.
listarverki er ekki tungumál
heldur myndmál. Sérhvert
myndlistarverk býr sér til
sinn eigin innbyggða merk-
ingarheim og því er texti
málaður á málverk jafnmik-
ið myndmál og hvað annað.
Eða orðað á annan hátt:
Tungumál myndlistar er
myndmál, ekki bókmál og
hugsun hennar er mynd-
hugsun. Samband texta og
myndar þarf síður en svo að vera rökrétt, málaðir bókstafir á striga eru
enda ekki það sem gerir myndlistarverk „læsilegt“. Sannleiksgildi ofan-
greinds texta Magritte felst einmitt í því að þetta er ekki pípa heldur
mynd af pípu, þetta er málverk. A þann hátt er verkið líka áminning um
það að jafnvel raunsæjasta gerð listaverks er skýlaus veruleikablekking, að
málverk, sama hvert viðfangsefnið er, er í eðli sínu litir og form á renn-
isléttum léreftsdúk, ekki gluggi út í heiminn.
Jafnvel þótt frásagnarkennd myndlist fyrri alda standi að ýmsu leyti
nær bókmenntalegri frásögn en samtímamyndlist, þá er öll frásögn í
myndlist gervifrásögn í bókmenntalegum skilningi. Samtímamyndlistar-
menn nota tungumálið í verkum sínum á fjölbreyttan máta og langt frá
því að þeir einskorði sig við texta sem lýtur lögmálum rökrænnar fram-
setningar hefðbundinnar orðræðu. Tengsl þeirra við tungumálið spanna
allt frá hefðbundnum frásagnarkenndum verkum, í ætt við myndlist fýrri
alda, til þess að líta á tungumálið sem málvísindi. Meðal ólíkra myndlist-
armanna sem hafa unnið með tungumálið í verkum sínum má nefna
kúbistana Pablo Picasso og Georges Braque, fýrrnefndan Magritte,
Marcel Duchamp, Bruce Nauman, Lawrence Weiner, Joseph Kosuth,
Dieter Roth, Sophie Calle, Ilya Kabakov og Ian Hamilton Finlay. Þeir
Picasso og Braque gerðu tilraunir með bókstafi og orð sem form á með-
al forma á tvívíðum fleti hins klassíska olíumálverks (collage verk), en
þeir ofangreindu myndlistarmenn sem komu fram eftir 1960 mótast í
andrúmi konseptlistar. I hugmyndalistinni getur sjónræn útfærsla verks
verið nánast aukaatriði, myndhugmynd er jafngild myndlist sem sýnileg-
um list-hlut. Þannig komst myndhöggvarinn Lawrence Weiner að því á
I24