Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Page 231
TVISTRUN ÞJOÐARINNAR
»imjmduð eyðing einmitt þeirrar athafnar sem gerir myndhverfinguna
mögulega - athöfn þess að færa hið upphaflega, munnlega tómarúm í
orð, athöfn innvarpsins“.58 Hið glataða viðfang - þjóðarHeivi - er end-
urtekið í tómarúminu sem í senn eignar sér og boðar „einrómunina“,
sem gerir viðfangið unheimlich-, hliðstætt þeirri innbyrðingu sem verður
demónískur tvífari innvarps og samsömunar. Viðfang glötunarinnar er
ritað á líkama fólksins, þegar það er endurtekið í þögninni sem tjáir
framandleikann í tungumálinu. Hér er tyrkneskur verkamaður í Þýska-
landi, eins og John Berger lýsir honum:
Flutningur hans til annars lands er eins og atburður í draumi
sem einhvern annan dreymir. Asetningur farandverkamannsins
er gegnsýrður af sögulegri nauðsyn sem hvorki hann er meðvit-
aður um né aðrir sem hann hittir. Þess vegna er eins og líf hans
sé draumur annars ... Hverfum frá myndhverfingunni ... Þeir
horfa á bendingar og látbragð og herma eftir ... endurtekning-
in á hverri bendingunni á fætur annarri, nákvæmt en miskunn-
arlaust, bendingar sem hlaðast upp með hverri mínútu, með
hverri klukkustund, gera hann örþreyttan. Vinnutakturinn gef-
ur engan tíma til að undirbúa sig íyrir bendinguna. Líkaminn
verður annars hugar í bendingunni. Dulargervi orðanna er svo
ógegnsætt ... Hann tók við hljóðum þessa óþekkta tungumáls
eins og þau væru þögn. Að brjótast í gegnum þögn hans. Hann
lærði tuttugu orð í nýja tungumálinu. En honum til undrunar í
fyrstu þá breyttist merking þeirra þegar hann sagði þau. Hann
bað um kaffi. Það sem barþjóninum fannst orðin merkja var að
hann væri að biðja um kaffi á stað þar sem hann ætti ekki að vera
að biðja um kaffi. Hann lærði orðið stelpa. Það sem orðið
merkti þegar hann notaði það, var að hann væri graður hundur.
Er mögulegt að sjá í gegnum ógegnsæi orðanna?59
Ógegnsæi orðanna fær okkur til að takast á við sögulegt minni vestrænu
þjóðarinnar sem er „skyldug til að gleyma“. Eg byrjaði þennan kafla á
þörf þjóðarinnar fyrir myndhverfingar en nú vil ég snúa mér að eyðilegri
ss N. Abraham and M. Torok, „Introjection - Incorporation“, í S. Lebovici and D.
Widlocher ritstj., Psychoanalysis in France, New York: International University Press,
1980, bls. 10.
y> J. Berger, A Seventh Man. Eg hef sett saman þennan kafla úr tilvitnunum hér og þar
í textanum.
229