Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Page 306

RANNVEIG SVERRISDOTTIR
horf eins og rætt verður hér síðar. Nemendur í táknmálsfræði hafa
nokkrum sinnum unnið litlar viðhorfskannanir úti í samfélaginu og þótt
niðurstöður þeirra séu á engan hátt marktækar er engu að síður gaman
að velta þeim fyrir sér. Kannanirnar eiga það sameiginlegt að sýna frekar
jákvæð en neikvæð viðhorf til heyrnarlausra og táknmáls (kannanirnar
ná allar til mjög takmarkaðs hóps). Það er vissulega ánægjulegt að við-
horfín virðist jákvæð en hafa verður í huga að erfitt er að mæla viðhorf.
Það er hugsanlegt að svör þátttakenda mótist af því að þeir sem lögðu
kannanirnar fyrir voru nemendur í táknmálsfræði og oft var um að ræða
beinar spurningar. Hér gæti líka átt við það sem Romaine nefnir, að
skoðanir fólks séu ekki endilega í samræmi við gjörðir þess. Þannig getur
fólk haft jákvæð viðhorf til íslenska táknmálsins og heyrnarlausra en ekki
verið tílbúið að leggja neitt af mörkum til þess að staða þeirra batni, sér-
staklega ekki ef það getur bitnað á því sjálfu. Þetta getur líka átt við um
stjórnkerfið. Þannig hefur ffumvarp um íslenska táknmálið sem fyrsta
mál heyrnarlausra ekki náð fram að ganga. Frumvarpið hefur verið lagt
fram þrisvar sinnum, síðast á síðasta löggjafarþingi. Frumvarpið hlaut
ekki afgreiðslu þrátt fyrir að samstaða væri um málið og skilningur á því
að frumvarpið bætti stöðu heyrnarlausra. Astæðan er sú að frumvarpið
útheimtir fjárútlát sem stjórnvöld voru ekki tilbúin að samþykkja.^’ Við-
horf fólks virðast hér jákvæð en þau endurspeglast ekki í athöfnum þess.
Romaine dregur einnig fram hversu tílbúið fólk er að tjá sig um hluti
sem það svo segist vita lítið um.3/ Þetta tel ég að sé oft raunin þegar
táknmál eiga í hlut. Nokkrar kannana táknmálsfræðinemenda sýna að
því meira sem fólk veit um táknmál eða heyrnarlausa þeim mun jákvæð-
ara viðhorf hefur það, þó ber að geta þess að niðurstaðan var ekki alltaf á
þessa leið og ekki alltaf hægt að sjá mun á svörum þeirra sem þekkja til
og hinna sem ekkert vita um táknmál.
Sá lærdómur sem draga má af þessu er fyrst og fremst sá að fræðsla
leiðir til jákvæðari viðhorfa og að útbreiðsla táknmálskennslu og fræðsla
um menningu heyrnarlausra sömuleiðis. Það skal undirstrikað að niður-
stöðum kannana nemendanna verður að taka með fýrirvara, en þær geta
þó hugsanlega gefið vísbendingu um að margir vilji a.m.k. hafa jákvæð
viðhorf til táknmála og heyrnarlausra. Mögulegt er að aukin umræða í
36 Umræða í Speglinum á Rás 1 20. mars 2007, sjá einnig á heimasíðu Félags heyrn-
arlausra, http://www.deaf.is/felag-heyrnalausra/frettasafn/2007/nr/229.
37 Suzanne Romaine, Bilingualism, bls. 317.