Úrval - 01.03.1963, Blaðsíða 163

LÍKAMSSTARFSE.MI UNDIR STJÓRN . . .
iþróttakonur, sem eru í þann
veginn að taka þátt í keppni, og
ungar konur, sem eru að ganga
í hjónaband. Margar konur, sem
ganga undir læknisaðgerðir við
legsjúkdómum, hafa þegar frest-
að tíðum í tvö ár, og þær virð-
ast geta gert það áfram að vild,
án þess að það skaði þær nokk-
uð, að því er virðist.
Nýju hvatagetnaðarvarnatöfl-
urnar (hormóna) liafa gert allt
þetta mögulegt. Þær eru meðal
méstu sigra læknisrannsókna
nútímans. Yfirleitt eru þær 20
sinnum öruggari í notkun en sú
aðferð, að hjón hafi ekki mök
saman nema á því mánaðarlega
timabili, sem álitið er nokkurn
veginn „öruggt“.. Þær hafa
reynzt 10 sinnum öruggari en
venjulegustu getnaðarvarnir, er
hingað til hafa verið notaðar. Og
þær virðast gefa áreiðanlegra
ioforð um vörn gegn þungun en
hengað til hefur verið hægt að
veita. En þessar töflur geta kom-
ið að notum á margan annan
hátt en sem getnaðarvarnir.
Notagildi þeirra virðist sífellt
verða víðtækara. Þær reynast
ómetanleg hjálp við að koma í
veg fyrir yfirvofandi fóstur-
rnissi, og' þannig verður konum
kleift að ala börn, sem að öðr-
um kosti hefðu gefið upp öndina
ófullburða. Þær eru gagnlegar
sem lækning við vissum tegund-
179
um af ófrjósemi, einnig við að
koma reglu á óreglulegar tíðir,
koma í veg fyrir of mikið blóð-
lát, draga úr miklum verkjum,
sem oft fylgja tiðum, og draga
einnig úr þeim taugaóróleika,
sem oft fylgir tíðunum.
Tíðirnar hafa verið kallaðar
„hin liffræðilegu mistök náttúr-
unnar.“ Einu sinni í mánuði
hverjum er legið tilbúið til
þungunar, þegar eggfruma losn-
ar úr eggjakerfi. Yefjavöxtur
eykst, og nýjar blóðæðar mynd-
ast til þess að næra nitt líf. Svo
ryður líkaminn þessum nýja
vef burt, þegar ekkert verður úr
þungun. Einn skáldlega sinnað-
ur visindamaður lýsti þvi fyrir-
brigði þannig, að „legið gréti
glatað tækifæri.“
Það var ekki fyrr en á árun-
um eftir 1930, að visindamenn
uppgötvuðu, að endi tíðanna
við þungun fylgdi flóknar efna-
breytingar í líkamanum. Með
frjóvgun eggsins hefst geysileg
hvatastarfsemi (hormóna).
Eggjakerfin auka framleiðslu
sina af kvenkynhormónum,
estrogene og progesterone, og
verður framleiðslan mörgum
tugum sinnum meiri en hún
venjulega er. Hið aukna magn
progesterone dregur úr hátt-
bundnum samdrætti legsins, svo
að hið nýja líf losni ekki úr viðj-
umogskolist þannigburt. Einnig