Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Síða 55

forvaldur Thoroddsen
55
það rólega, og dæmt um það síngirnislaust með þekk-
ingu og heilbrigðri skynsemi. Hann talaði því rækilega
við einn þingmann um, að best væri fyrir lslendinga að sam-
þykkja það. En sá maður tók því svo, að hann kvað
Thoroddsen mega vara sig á halda því fram, og hótaði
að alþingi skyldi taka af honum landssjóðsstyrkinn, sem
hann hefði. Thoroddsen kvað það eftirlaun, en alþingi
gæti gert það sem það vildi; en ef það samþykti að taka
af sjer eftirlaunin, ætlaði hann að höfða mál á hendur
landsstjórninni, og hún yrði þá dæmd til að greiða sjer
þau. Pingmaður sá, sem þetta gerði, hefur af mörgum
verið talinn einn af skörungum alþingis, enda var hann
lílca að ýmsu leyti mjög duglegur tnaður, en heldur
þröngsýnn og fáfróður, og hálfblindur af hatri og ofstæki.
Thoroddsen var varðveitslusamur eða íhaldssamur í
stjórnarskipunarmálinu. Hann var líka laus við alt tildur.
Hann vildi hafa fasta, duglega og örugga stjórn yfir land-
inu, stjórn, er gæti unnið að efnahagsframförum og menn-
ingu landsmantia, en þyrfti eigi að verja tíma sínum og
kröftum til þess að geta setið að völdum, eins og nú er
títt. Honum var ljóst, hve þingræðið hefur siðsþillandi
áhrif á latidsmenn, og að þeir eru offámennir til þess að
geta farið vel með það, og því eigi heldur vaxnir.
Einu sinni var gerð alvarleg tilraun til þess að fá
Thoroddsen til þess að gefa sig að landstjórnarmálum,
þótt eigi væri nema um stutta stund. Það gerði Hannes
Hafstein, þá er hann kom hingað til Kaupmannahafnar
í febrúar 1915, og var það samkvæmt ráði ýmsra manna
í Reykjavík. Hann fór þá til Thoroddsens, og bað hann
um að hjálpa nú í vandræðum með því að talca við ráð-
herraembættinu, og gegna því að minsta kosti fram á
þing, til þess að stjórnarskráin og fánamálið fengi fram-
gang. Thoroddsen þakkaði fyrir gott boð, en aftók með
öllu að taka að sjer .’stjórnarstörfin, þótt Hafstein legði