Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Page 91

Um hjúahald
9*
Leiðinlegast er þó, eins og oft er, þegar verkafólk lítur
svo á við samningana, að öll þægðin sje vinnukaupandans
megin. Er ekki heldur örgrant um að sumum bændum finn-
ist þetta sjálfum; en þetta er hin mesta fjarstæða, því að
verkafólki ætti ekki að vera minni þægð í að fá vinnu sína
selda og góð kauptilboð, en vinnukaupanda að njóta vinnunnar.
Þessi einhliða skoðun þarf að hverfa, því að hjer er í
rauninni aðeins um verslun að ræða, þar sem báðir aðiljar
eiga að álíta þægðina jafna og hafa það hugfast að varan
sje góð, (vinnan og staðurinn), því svo best getur samviskan
verið góð og upplitið hreint og frjálslegt eftir viðskiftin, en
minningin tekjumegin á reikningi ánægjunnar.
Af hinu mikla kappi bænda með að ná í fólkið, svo og
lítilþægni sumra þeirra í samningum hefur leitt eigi aðeins
það, að margir hafa haft skaða af fólkshaldinu, heldur einnig,
að af því fáa fólki, sem enn er eftir í sveitunum, mun vera
færra tiltölulega af verulega góðum hjúum og vist-
föstum.
Meðan fólkið var margt og staðbundnara í sveitinni, svo
hver þekti annan, var mikil hvöt fyrir hjúin að láta fara
gott orð af sjer, því að þá voru þau vissari með að fá
góða staði, enda gátu þá þeir bændur, sem fóru betur
með hjú sín en alment gerðist, valið úr fólki, og var skilj-
anlegt að hjúin yrðu spök á slíkum heimilum. — Nú er þetta
orðið svo breytt, að þeir bændur, sem gott er að vera hjá,
eru litlu vissari með að hreppa góð hjú eða kaupafólk, af því
að margt er nú fengið eftir pöntun langar leiðir að, og vill
þá varan stundum reynast miðlungi góð.
Þá er og eitt meinið það, að þótt sumt fólk hitti nú á
góða staði, þá er það samt eirðarlaust með að vera kyrt
lengur en fyrsta umsamda tímann, og kann ekki að meta
það, sem því er vel gert.
III. Hugleiðingar og tillögur til umbóta.
Hjer hefur nú um sinn verið litið yfir ástandið, eins og
það er og hefur verið síðustu árin. Næst liggur fyrir að
íhuga mikilvægi málefnisins fyrir þjóðfjelágið yfirleitt, og hvort
líkur sjeu til að finna megi einhver ráð til að bæta ástandið;
munu flestir vera á einu máli um að það sje ekki golt; lík-
lega þó verst frá sjónarmiði bænda.
Af þeim ástæðum, sem áður eru nefndar, þarf ekki að
gera sjer vonir um að hjúin ræði málið opinberlega. Það er