Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Síða 100

IOO
Hákon Finnsson
misjafnt mun það meira að kenna slæmu uppeldi en
vondu upplagi.
Húsbændur ættu ekki að láta afskiftalaust, hvernig fólk
þeirra ver tómstundum sínum. Skylda þeirra nær einnig til
þess að hafa áhrif á, að það noti sjer þær til gagns og
heiðarlegs gamans og sem mest og oftast á sjálfu heim-
ilinu. Til þess að greiða fyrir þessu, væri æskilegast að þeir
tækju sjálfir þátt í gleðinni með fólki sínu þegar þeir kæmu
því við.
Umburðarlyndi. Þegar hjúunum tekst eitthvað lak-
lega eða brjóta eitthvað af sjer, mun húsbændum verða af-
farasælla að umbera og fyrirgefa í lengstu lög, heldur en
að gefa reiðinni og hinu illa lausan tauminn, því að ekki er
að vita fyrirfram hverjar afleiðingarnar kunna að verða.
Meiri Iíkur til að ávinnist til bóta með fáum alvöruorðum og
góðri fyrirmynd.
Umhyg-gjusemi. í öllum greinum ætti bændum að
vera hugarhaldið um velgengni hjúa sinna, þar á meðal og
ekki síst að þau verði ráðdeildarsöm, fari vel með það,
sem þau vinna sjer inn, því að reynslan hefur sýnt, að bað
skiftir meiru en að kaupið sje mjög hátt. Þegar hjú, sem hafa
lengi unnið bændum með trú og dygð, fara frá þeim að
búa, ættu þeir að vera þeim heilráðir og hjálpsamir. Meðal
annars, ef þeir hafa hentugt land undir nýbýli að láta
þeim það eftir öðrum fremur, næst sínum eigin börnum, og
með sanngjörnum kjörum. Mætti og líta á þetta sem nokk-
urs konar verðlaun og það þau, sem ekki væri minst um vert.
Eins og nú er komið að ýmsu leyti, þar á meðal verka-
fólksskortinum til sveita, er varla við því að búast fyrst um
sinn, að upp rísi stórbýlabúskapur víða með verulegum mynd-
arskap, þótt margar jarðir hafi stærðina til þess. Því er það
að landeigendur ættu ekki að amast við að býlum fjölgaði,
og að sem flestar fjölskyldur gætu lifað sjálfstæðu lífi í sveit-
inni. Með því móti fjölgaði þeim, sem legðu fram áhuga
sinn og dugnað til ræktunar landsins og stuðnings
þeim atvinnuveginum, sem þjóðinni er hollastur í
efnalegu og uppeldislegu tilliti.
Vera kann að einhverjir hafi það á móti þessu, að ís-
lenskur kotabúskapur hafi venjulega ekki reynst vel, en þótt
þetta sje satt að vísu, er það samt engin sönnun þess að
svo þyrfti að vera, væri smábýlabúskapurinn tekinn rjettum
tökum. í þessu efni er aðgætandi, að slíkur búskapur hjer á
landi hefur jafnan verið bygður meira á rányrkju enrækt-