Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Page 106

io6
U m s ý f í 1 i s
eftir
Vald. Erlendsson, lækni í Friðrikshöfn.
Um langan aldur, að minsta kosti í fjórar hinar síð-
usta aldir, hefur sýfílis verið ein af hinum verstu og
skæðustu plágum siðaðra þjóða. Pótt allir kynsjúkdómar
sjeu mjög hættulegir og alvarlegir, er þó sýfílis lang-
hættulegust og hefur hinar verstu afleiðmgar í för með
sjer. Það er því mjög mikilvægt og áríðandi bæði fyrir
hvern einstakling og þjóðina í heild sinni, að alþýða
fræðist sem mest og best um þessa veiki, sem ávalt
virðist færast í vöxt, og þess vegna hef jeg ekki viljað
skorast undan því, að rita grein um hana, þótt jeg sje
ekki neinn sjerfræðingur í sjúkdómi þessum, og þótt tvö
rit hafi komið út nýlega um hana á íslensku, bæklingar
þeirra Steingríms Matthíassonar og Guðmundar Hannes-
sonar, sem báðir greina rækilega frá hinum almennustu
samræðissjúkdómum og helstu einkennum þeirra.
Sýfílis er sjúkdómur, sem vanalegast er sjálfskap-
arvíti eins og ofdrykkjan. Pað ætti því að vera hægt
að stemma stigu fyrir honum, ef siðferðisþrek og sóma-
tilfinning manna væri nógu sterk, því hann er venju-
lega fylgifiskur ósiðsemi, óráðvendni og ljett-
úðar. 3?etta sjest best og sannast nú á þessum síðustu
og verstu tímum. Meðan á heimsstyrjöldinni stóð og á
árunum, sem liðin eru síðan henni lauk, hefur sýfílis og
aðrir kynsjúkdómar, samfara öðrum eymdum og ósköp-
um, magnast og aukist að stórum mun, og sýnast stöð-
ugt fara í vöxt. Á árinu 1918 sýktust hjer í Danmörku
um 3700 menn og konur af sýfílis, en á næsta ári, 1919,
var tala þeirra 4700, og hjer um bil sami mannfjöldi
sýktist árið 1920. Petta er voðalegt tímatákn og sýnir