Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Page 155

Alb. Schweitzer, bók hans um svertingja
15 5
Albert Schweitzer, Mellem Floder og Urskov.
Kbh. 1922 (Pios forlag), 153 bls. með myndum. Verð 5 kr.
50 au. Höfundur bókar þessarar er doktor í guðfræði, heim-
speki og læknisfræði. Hann er líka ágætur tónfræðingur, og
hefur ritað merk rit um tónskáldið Jean Sebastian Bach og um
fleiri efni úr sögu sönglistarinnar. Hann varð snemma kenn-
ari í guðfræði við háskólann í Strassburg, rannsakaði ritning-
una og ritaði meðal annars hina bestu bók, sem til er, um
rannsóknir manna um líf Jesú Krists. En því meir sem hann
hugsaði um starf Jesú, því meiri áhrif hafði það á hann. A
þessum árum fekk hann margt að vita um neyð og sjúk-
dóma svertingja i þeim löndum, sem hvítir menn hafa tekið
sjer aðsetur í. Hann tók þá að læra læknisfræði og varð
doktor í henni 1913, sagði embætti sínu lausu og fór þegar
til Afríku, og settist þar að við Ogowefljótið á vesturströnd-
inni, skamt fyrir sunnan miðjarðarlínuna, til þess að gegna
læknisstörfum meðal svertingjanna og hjálpa þeim. Par
var hann í hálft fimta ár, kom upp dálitlu sjúkrahúsi og
læknaði fjölda manna; en svo þrengdi að honum á ófriðar-
árunum, því að þá gat hann ekki fengið hjálp frá vinum sín-
um á Frakklandi og þýskalandi; varð hann þá að hverfa
aftur sökum fátæktar og líka tók þá heilsan að bila, því að
hvítir menn þola eigi loftslagið þar til lengdar. Þótt bók
hans um Afríku sje ekki stór, er hún þó ef til vill hin ágæt-
asta bók, sem rituð hefur verið um svertingja, sálarlif þeirra
og hugsunarhátt og hag þeirra. Hún er auðskilin hverjum
manni. Höfundurinn er auðsjáanlega hið mesta göfugmenni,
sannkristinn og rjettvís, hjálpsamur og góðgjarn. Hann ritar
með mikilli samúð um svertingjana og æfikjör þeirra. í haust
kom Schweitzer til Kaupmannahafnar og hjelt þar hljómleik;
fer hann víða um lönd og leikur á orgel og heldur fyrirlestra
til þess að vinna sjer inn fje, svo að hann geti farið aftur til
Afríku og læknað svertingja. Hann segir að það sje skylda
Evrópumanna að veita þeim læknishjálp og hjálpa þeim. I’eir
hafi sýnt þeim grimd og ranglæti, flutt til þeirra brennivín og
hina viðbjóðslegu sjúkdóma
Schweitzer er að eins 48 ára, fæddur 14. janúar 1875.
Hans E. Kinck, Storhetstid. Kria. 1922 (Aschehoug).
4 -J- 174 -)— 1 bls. Verð 5 kr. 50 au. Af norskum skáld-
um, sem fædd eru kring um 1860, er Kinck hinn lærðasti.
Hann er líka skarpur íhugunarmaður. Erlendis er hann eigi
eins kunr.ur og Knut Hamsun eða Arne Garborg. Hann rit-
ar ekki eins ljett og aðgengilega sem þeir, allra síst sem