Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Síða 156

>5&
Halvdan Koht, Rannsóknir í sögu Noregs
Hamsun. Kinck hefur ritað öll ósköp, skáldsögur, smásögur
og leikrit, og auk þess mjög merkar ritgjörðir um bókmentir
og önnur efni, enn fremur mjög merka bók um Niccoló
Machiavelli, einn hinn mesta merkismann á Ítalíu um 1500.
Bók sú. sem hjer ræðir um, er um hið andlega líf og bók-
lega menningu Norðmanna á 13. öld. Hann getur þar víða
íslenskra rita, eins og flestir Norðmenn gera, sem minnast
eitthvað á bókmentir sínar fyrir 1300, en bók hans er mjög
sjálfstæð og einkennileg; í henni kveður mjög við annan tón
en í flestum þeim bókum, sem norrænufræðingar hafa ritað
um sama efni. þótt sumstaðar kenni ónákvæmni í bókinni,
er margt svo frumlegt og skarplega athugað, að menn græða
mikið á að lesa hana. Flestir íslendingar líta mjög einstreng-
ingslega á sögu þjóðar vorrar, eins og eðlilegt er, því að þeir
hafa enn notið svo lítillar leiðbeiningar, og fátt hefur verið
ritað um hana frá sögulegu sjónarmiði. Fyrir því mun það
vera vekjandi fyrir þá að lesa bók þessa, þótt hún snerti að
eins fáeina þætti í menningarsögu vorri; en hún á sjerstaklega
erindi til Norðmanna. Handa þeim er hún líka rituð. Kinck
refsar löndum sínum fyrir þröngsýni og ofstæki.
1921 gaf Kinck út bók, sem heitir »Mange slags kunst«.
í henni eru tvær merkar ritgjörðir um íslendinga sögur.
Halvdan Koht, Innhog’g' og utsyn i norsk
historie. Kria 1921. Aschehoug & Co. VIII-}- 272 bls.
Verð 1 o kr. 80 au., innb. 13 kr. 50 au.
Bók þessi er eftir einhvern hinn skarpskygnasta sagnfræð-
ing Norðmanna. Hún flytur svo margar merkar athuganir og
nýjar skoðanir, að vel á við að vekja athygli á henni á ís-
landi, einkum þar sem ýms atriði í henni snerta íslendinga
sögur. í bókinni eru 13 ritgjörðir. Tíu þeirra hafa verið
prentaðar áður í norsku »Historisk tidsskrift« og tveim öðrum
norskum tímaritum, en þrjár þeirra eru nýjar. þær ritgjörðir,
sem hafa verið prentaðar áður, hefur höfundurinn endurbætt.
í ritgjörðum þessum reynir höfundurinn að leggja grundvöll
að nýrri almennri skoðun á elstu sögu Norðmanna, og að
því leyti er samband á milli ritgjörðanna. Flestar þeirra eru
um sögu Norðmanna á víkingaöldinni. Fyrsta ritgjörðin er
um það, hvenær pólitisk saga hefst í Noregi; hin þriðja um
nýtt tímatal í elstu sögu Norðmanna; hvorug þessara ritgjörða
hefur verið prentaðar áður. Koht ætlar, að Haraldur hárfagri
hafi lagt Noreg undir sig um 900 og að hann hafi setið síð-
ar að völdum en alment er talið, frá um 880 eða 890 og
fram undir 940. Hann leiðir ýms rök að þessu. Aftur á