Réttur - 01.01.1955, Blaðsíða 12

12
RÉTTUR
um f jórðungur alls mannkyns, höfðu skrifað nöfn sín und-
ir það. Krafan um fjórveldafund var orðin svo almenn, að
jafnvel Churchill hafði séð sig til knúinn að taka undir
hana. I þingkosningunum í Bretlandi á s.l. vori sá Eden
þann kost vænstan til að tryggja flokki sínum sigur, að
heita því að beita sér fyrir fjórveldafundi. Eisenhower
forseti gaf þá einnig yfirlýsingu um, að hann væri sam-
þykkur þeirri hugmynd. Var talið, að hann hefði viljað
stuðla með því að sigri brezka íhaldsflokksins. Á Ráð-
stjórnarríkjunum stóð auðvitað ekki. Þau höfðu jafnan
haldið fram þeirri skoðun, að f jórveldunum bæri að ganga
til samninga um ágreiningsmál sín á jafnréttisgrundvelli.
I fyrstu ræðunmn á Genfarfundinum lögðu leiðtogar
fjórveldanna áherzlu á það, að það væri orðin almenn
krafa, að fjórveldin jöfnuðu deilur sínar og bindi endi á
kalda stríðið. Lýstu þeir yfir því, að þeir vildu vinna í þeim
anda. f samræmi við það mótuðust öll störf fundarins af
sáttfýsi og samningalipurð. Strax á fyrsta degi náðist
samkomulag um dagskrá. Voru tekin fyrir fjögur mál og
í þessari röð: Þýzkaland, öryggismál Evrópu, afvopnun
og bætt sambúð austurs og vesturs. Endanlegar niður-
stöður náðust reyndar ekki í neinu af þessum málum,
enda eru þau öll slíks eðlis, að við því var ékki að búast, að
þau yrðu til lykta leidd í fyrstu lotu, á aðeins einni viku.
Eigi að síður var mönnum þegar ljóst í lok fundarins, að
sá samkomulagsandi, er þar ríkti, mundi gerbreyta hinu
pólitíska andrúmslofti í heiminum. Eisenhower hóf loka-
ræðu sína á þessum orðum: „Þessi fundur markar spor
í sögunni“. Hinar mikilvægu ákvarðanir fundarins „eru
upphaf nýs tímabils í samskiptum þjóða vorra“, sagði
Bulganin í lokaræðu sinni. Og tíminn, sem síðan er lið-
inn, virðist réttlæta þessi ummæli. Eftir tíu ára villuráf
virðast vesturveldin loks komin á hina einu færu og réttu
leið: leið friðsamlegra samskipta ríkja með ólík hagkerfi,
þá sömu leið, sem þeir Roosevelt og Stalín voru að byrja
að marka á stríðsárunum. Ekki er þess þó að vænta, að