Réttur - 01.01.1955, Side 70

70
RÉTTUR
Er þá frá dreginn sá kostnaður sem til áburðarkaupa fer. Er það
sem næst því að vera 17%. Þetta ár var landbúnaðinum að mörgu
leyti óhagstætt. Gifurleg harðindi geysuðu um stóran hluta lands-
ins, og sauðfé mjög fátt í mörgum beztu fjárræktarhéruðunum
vegna nýafstaðinna fjárskipta. Og þótt þetta eina ár sé nefnt
sem dæmi bendir margt til að síðari árin mundu síður en svo
sýna lakara hlutfall fyrir landbúnaðinn, ef þau væru rannsökuð
niður í kjölinn hvað þetta snertir. Hins vegar kemur svo einnig
til greina hér, hve mikill rekstrarkostnaður atvinnugreinar er í
erlendum gjaldeyri. Um það liggja ekki fyrir neinar nákvæmar
upplýsingar eða samanburður, en sterkar líkur benda til að í því
efni sé landbúnaðurinn sparsamari en aðrar atvinnugreinar, sem
aftur hefur það í för með sér að hann muni skila meiru hlutfalls-
lega af tekjum sínum í vinnulaun til þeirra, er við hann vinna.
Hins vegar verður því ekki neitað, að hann er frekur á stofnfé,
þegar hann skal verða rekinn með fullkomnu tæknisniði.
En þótt því sé hér með slegið föstu að landbúnaðurinn leggi í
þjóðarbúið milli Vs og Ve hluta þjóðarframleiðslunnar og fram-
leiði vörur sem þjóðin getur alls ekki án verið, þá er ekki síður
fróðlegt að athuga hve mikill fólksfjöldi við hann vinnur, og
hvaða breytingar hafa orðið í því efni.
Á s.l. hálfri öld hefur fram farið svo ör bylting í atvinnulífi
þjóðarinnar að fáar þjóðir eða jafnvel engin hefur svipaða sögu
að segja. í byrjun þessarar aldar — árið 1901 — var fólksfjöldinn
í landinu aðeins rúmur helmingur þess sem hann er nú.
Til glöggvunar þessu er hér yfirlit yfir þróunina.
Árið 1901 var fólksfjöldinn 78400
Árið 1910 var fólksfjöldinn 85000
Árið 1920 var fólksfjöldinn 94690
Árið 1930 var fólksfjöldinn 108800
Árið 1940 var fólksfjöldinn 121400
Árið 1950 var fólksfjöldinn 144000
á landbúnaði lifa 56000 71%
á landbúnaði lifa 43400 51%
á landbúnaði lifa 40600 43%
á landbúnaði lifa 39000 36%
á landbúnaði lifa 37300 31%
á landbúnaði lifa 28700 20%
Á þessu sjáum við þá þróun, að á sama tíma sem fólkinu fjölgar
nærri því um helming, þá fækkar þeim, sem lifa á landbúnaði
einnig um helming. Síðan 1950 hefir þessi þróun haldið áfram þvi
hernámsvinnan hefur örfað hana mjög Þess vegna má fullyrða
að það fólk sem starfar við landbúnað og lifir á honum nú, er