Réttur - 01.01.1955, Side 119

RÉTTUR
119
áróðri, einkum þeirra, er með völdin í landinu fara. Það er „jafn-
væg-i í byggS landsins“. Hér hefir verið lýst þeirri breytingu sem
orðið hefur gagnvart landbúnaðinum og bent á ýms helztu verk-
efni er nauðsynlega þarf að leysa ef koma á í veg fyrir ennþá
hraðari þróun til enn meiri jafnvægisskorts á þeim vettvangi.
En síðustu fimmtán árin hefir gerzt önnur þróun samhliða hinni
fyrrnefndu, þróun sem ekki hefir verið minnzt á í þessum línum.
Er þó það mál svo nátengt viðfangsefni þessarar greinar, að vel
hæfir að enda hana með því að benda á þau tengsl. Sú þróun
hófst á laugardag fyrir hvítasunnu fyrir rúmum fimmtán árum
þegar brezkur her tók ísland herskildi og hóf byggingu hernaðar-
mannvirkja með aðstoð íslenzks vinnuafls. Þá byrjaði flóttinn
frá íslenzku atvinnulífi í erlenda hernaðarvinnu og þar með hófst
sú þróun til jafnvægisleysis í byggð landsins, sem hættulegust
og örlagaríkust hefir orðið íslenzku þjóðinni og ófyrirséð er um
hve afdrifarík verður. Úr þessari þróun dró nokkuð árin eftir
styrjöidina en við hið nýja hernám 1951 færðist hún í aukana svo
mjög, að flestir heilbrigt hugsandi menn óttast mjög um, ekki
aðeins atvinnulega framtíð þjóðarinnar ef áfram heldur, heldur
einnig og jafnvel miklu fremur hina menningarlegu. Hver ein-
asti maður með óbrjálaða skynsemi sér hve mikil menningarleg
hætta er í því fólgin ef stór hluti þjóðarinnar á til langframa að
hafa lífsuppeldi sitt og lífsafkomu alla af vinnu í þágu erlendrar
hernaðaruppbyggingar á íslandi. Og ekki liggur það síður ljóst
fyrir hve sú hætta margfaldast við það að áhrifamiklir íslenzkir
aðilar geti notið alveg óvenjuiegrar gróðaaðstöðu í sambandi við
framkvæmdir og viðskipti í þágu þess hernaðar. Það sér einnig
hver heilskyggn maður, að eðlilegu jafnvægi landsbyggðarinnar
stafar meiri hætta af þessu ástandi en af nokkru öðru. Þeir sem
hafa samþykkt að kalla yfir okkur þetta ástand, og beita áhrifum
sinum til viðhalds því, eru því beint og óbeint að skapa það
jafnvægisleysi, ekki aðeins í byggð landsins og atvinnulífi þjóð-
arinnar, heldur einnig í öllum hennar lifsviðhorfum, sem leiðir
af sér meiri hættu fyrir framtíð hennar en allar hörmungar
fyrri ára af völdum ísa, eldgosa, einokunar og annars, sem við
teljum mesta böl forfeðra okkar og formæðra. Því nú stefnir
hættan að hinum þjóðlega menningargrundvelli, sem einn getur
tryggt það að þjóðin haldi vöku sinni, en hann er byggður á því
að hver einstaklingur og þjóðin öll finni tengslin við land sitt,