Réttur - 01.01.1955, Page 127

RÉTTUR
127
andi borgarastétt, innra markaði
og auknum samgöngum. Þjóð-
ernisvitundin vex og rís einna
hæst í frönsku byltingunni.
Vietor Ledue hefur líka gefið
út bók, er þetta efni varðar, og
nefnist hún Communisme et
nation (kommunismi og' þjóö),
Ed. sociales Paris 1954. Hann
fjallar þar um kenningar marx-
ismans um þjóðerni og þjóðir,
eins og hún kemur fram hjá
Marx og Engels, Lenín og Stalín.
Höfundur greinir glöggt á milli
borgarlegrar þjóðrembingsstefnu
og þjóðernishyggju alþýðunnar
og hinnar svokölluðu heimsborg-
arastefnu burgeisanna og alþjóða-
hyggju verkalýðsins. Hann kemur
víða við og afhjúpar rækilega
vígorð þau og „goðsagnir“ er hin
hnignandi borgarastétt veifar nú
í þessum efnum.
William Z. Foster: History
of the Three Internationals
(saga alþjóðasambandanna
þriggja), International
Publishers New York 1955.
William Z. Foster hefur lengi
verið einn helzti forvígismaður
bandaríska kommúnistaflokks-
ins. Hann hefur skrifað fjölda
bóka, bæði um stjórnmál líðandi
stundar — og sögu, einkum sögu
verkalýðsins og sosialískra sam-
taka í Ameríku. Bandaríska
afturhaldið hefur ofsótt hann
eftir megni, en hann hefur aldrei
látið bugast. í þessari bók. er sögð
sagan af samtakaviðleitni alþýð-
unnar, bæði að því er varðar
verkalýðsfélaga- og stjórnmála-
flokkasambönd. Höfundur byrjar
á því að lýsa iðnbyltingunni og
þeim vísi að verkalýðssamtökum,
er upp úr henni spruttu. Við
kynnumst þarna kommunista-
bandalaginu (1848) og fleiri þess-
háttar samtökum, en meginefni
bókarinnar snýst um 1., 2. og
3. Alþjóðasambandið, baráttu
þeirra, innri átök og þróun, sem
og ýmsar greinar, er af þeim
spruttu. Þetta er greinargóð bók
og mjög gagnleg hverjum sósí-
alista.
Harry K. Wells:
Pragmatism, philosophy
of imperiailism (Pragmat-
isminn, heimsspeki
stórveldastef nunnar)
Lawrenee & Wishart Ltd,
London, 1954.
Pramatisminn hefur oft verið
kallaður séramerísk heimsspeki,
enda mjög í ætt við hinn sérstaka
hugarheim bandarískrar borgara-
stéttar, og í Bandaríkjunum hefur
hann átt mestu fylgi að fagna
allt frá dögum Williams James
til okkar tíma. Heimsspeki þessi
hefur verið með því marki brend,
að hún hefur hafið starfið
(praxisinn), eins og hún skilur
það, upp á kostnað fræðikenn-
ingarinnar og gert nytsemina eða
öllu heldur stundarárangur að
mælikvarða á sannleikann. Nú
skyldi maður ætla, að kenning,
sem leggur svo mikið upp úr
starfinu, ætti skylt við heims-
spekilega efnnishyggju, en svo er
þó ekki. Höfundur sýnir fram, að
öll undirstöðusjónarmið þessar
kenningu eru af hughygguætt.
En hann lætur sér það ekki nægja
heldur gerir einnig grein fyrir
óheillaáhrifum þeim, er hún hef-
ur haft á ýmsum öðrum sviðum,
svo sem í sálar- og uppeldisfræði
sagnfræði og lögvísindum. Jafn-
framt rekur hann ýngri afkvæmi