Andvari - 01.01.1979, Qupperneq 15

ANDVARI
PÁLL ÍSÓLFSSON
13
í Reykjavík, og lék stundum fyrir hann forspil og eftirspil við guðsþjónustur
þar. Þau Jón og Anna Adólfsdóttir, kona hans, voru allvel efnum búin, en
harnlaus, og réðst það nú, að þau styrktu Pál til náms í Þýzkalandi. Fyrir
þetta drengskaparbragð var Páll ævinlegt þakklátur frænda sínum og ekki
síður frú Onnu, sem hann taldi hafa ráðið mestu um þessa ákvörðun.
Páll fór utan í október 1913 með togaranum „Jóni forseta", sem sigldi
til Grimsby. Þaðan fór hann á öðru skipi til Hamborgar og loks með járn-
brautarlest til Leipzig. Hefur hann sagt skennntilega frá þessu ferðalagi
öllu og gert óspart gys að heimóttarhætti sínum og „sveitamennsku". LTndir-
búning í tungumálum hafði hann ekki annan en þriggja mánaða nám-
skeið í þýzku hjá Bjarna Bjarnasyni klæðskera í Reykjavík, og að öðru leyti
fannst lionum hann illa í stakk búinn að mæta því, senr í vændum var.
Samt ætlaði hann að freista þess að komast inn í Tónlistarháskólann í
Leipzig. „Líklega hefur enginn komið eins illa undirbúinn í tónlistarskóla
og ég,“ hefur hann sagt, og víst má til sanns vegar færa, að ýmsu var áfátt
um þá undirstöðumenntun, er hann hafði hlotið. En í skólanum mætti hann,
þegar til kom, yfirleitt velvild og skilningi, og einkum hjá þeim, sem mest
var um vert. Að öðru leyti naut hann í upphafi veru sinnar í Leipzig fvrir-
greiðslu bóksala nokkurs, sem Jón Pálsson hafði haft einhver kynni af.
Leipzig hafði verið eitt af höfuðsetrum tónlistar í heiminum, að minnsta
kosti síðan á 18. öld. Meðal þeirra stofnana, sem tryggðu borginni þennan
sess, var Tómasarkirkjan, en sögu hennar má rekja aftur á 13. öld, og i
tenyslum við hana Tómasarskólinn op hinn frægi Tómasarkór. Þar hafði
Johann Sebastian Bach verið kantor 1723-50. Onnur stofnun, senr mikill-
ar virðingar naut, voru hinir svo nefndu Gewandhaus-tónleikar. Þeir áttu
upphaf sitt á þeirn árum, þegar Bach var í Leipzig, en hófust til frægðar
undir stjórn tónskáldsins Felix Afendelssohns 1835—43. Á því tímabili,
sem hér um ræðir, var stjórnandinn Arthur Nikisch (1895-1922), einn
mikilhæfasti hljómsveitarstjóri síns tíma. Þriðja stoðin undir tónlistarfrægð
Leipzig-borgar var Tónlistarháskólinn, sem Mendelssohn hafði stofnað og
tók til starfa 1843. Skólinn hafði ávallt haft á að skipa úrvalskennurum,
og fór af honum mikið orð um allan hinn siðmenntaða heim. Þarna kvaddi
Páll Isólfsson dyra, nýorðinn tvítugur að aldri.
Hann var látinn ganga undir inntökupróf, ef til vill mest formsins
vegna, og að því búnu var honum sagt að byrja „von Anfang an“ og
stunda nárnið af kappi, ef hann vildi halda til jafns við aðra nemendur,
sem flestir voru yngri en hann.