Andvari - 01.01.1979, Qupperneq 27

andvari
PÁLL ÍSÓLFSSON
25
aS segja annað og fleira en það, sem viðkomandi listamanni þykir gott að
heyra, ei dómar eiga að vera marktækir. Páll mun hafa mátt teljast mildur
gagnrýnandi, að minnsta kosti eftir að árin tóku að færast yfir hann. Þó
kom fyrir, að hann sagði mönnum afdráttarlaust til syndanna, einkurn ef
honum þótti kenna oflætis eða flysjungsháttar í fari þeirra. En \'ið unga
listamenn var hann jafnan tillitssamur og vildi ekki ,,eiga þátt í, að þeir
hrotnuðu í fyrstu atrennu," eins og hann komst að orði.
1 ónleikar Páls Isólfssonar í Reykjavík, þar sem hann kom fram ýmist
sem einleikari á orgel, söngstjóri, hljómsveitarstjóri eða undirleikari á orgel
eða píanó, munu skipta allmörgum hundruðum. Áður er getið orgeltónleik-
anna, sem hann hélt hér heirna á námsárum sínum, en segja má, að þeir
mörkuðu tímamót í íslenzku tónlistarlífi. Eftir heimkomuna færðist hann
allur í aukana. Hann hélt fjölda orgeltónleika, stundum heila tónleika-
flokka, þar sem farið var yfir allt svið orgeltónlistarinnar, allt frá Buxtehude
og Bach til Boéllmanns og Regers. Um eina þessa tónleika (1927) skrifaði
Sigfús Einarsson, en hann þótti ekki alltaf mildur í dómum og hlífði ekki
Páli Isólfssyni fremur en öðrum, ef honum þótti einhverju áfátt: ,,Organ-
leikur Páls er fyrirmyndarlist manns, sem náð hefur miklum þroska og
þeirri kunnáttu, sem ekki fæst með öðru en dugnaði og erfiði margra ára.
Páll veit, hvað hann fer með, og valdi hans á hljóðfærinu eru, nú orðið,
lítil eða engin taknrörk sett.“ Jafnframt efndi hann öðru hverju til blandaðra
kirkjutónleika, þar sem fluttir voru m. a. þættir úr ýmsum meiri háttar kór-
verkum (t. d. Deutsches Requiem eftir Brahms og Messíasi eftir Hándel),
stundum með aðstoð hljóðfæraflokka.
Einnig var Páll lengi einn aðalundirleikari söngvara og annarra lista-
manna, innlendra og erlendra, sem hingað komu til tónleikahalds. 1 il
tnarks um það annríki, sem hann hjó við, skal hér gerð grein fyrir hljóm-
leikahaldi hans á nokkru tímabili á árunurn 1925-26, eftir því sem um
það verður lesið af tónleikaskrám í Landsbókasafni (en vitað er, að þar
vantar ýmislegt). Haustið 1925 leikur hann undir með Einari Markan
á fernum tónleikum. Inn á milli þeirra kemur hann fram á kirkjutónleik-
unt með ungversk-danska fiðlusnillingnum Emil Telmanyi og heldur ásamt
Emil Thoroddsen tónleika í Nýja bíó, þar sem þeir leika á tvö píanó verk
eftir Bach, Saint-Saéns og Chr. Sinding. I nóvember aðstoðar hann líka
Sigurð Birkis á söngskennntun, og í desemher leikur hann undir nreð
Eggert Stefánssyni á tveimur söngskemmtunum. I janúar 1926 heldur
Sigurður Birkis enn tvenna tónleika með ólíkum efnisskrám, aðra í Nýja