Andvari - 01.01.1979, Síða 52

50
GORAN SCHILDT
ANDVARl
Raunasvipurinn á andliti hans hefur nú
þokað fyrir eilífu brosi eins og á
Buddha. Nú er hægt að ganga að hon-
urn vísum fyrir utan einhverja krána í
Hagia Marina, þar sem svalandi haf-
golan leikur um vanga og alltaf eru
nógir til að slá í spil eða tafl. Það er
ekki laust við, að sumir feður ýi að því
við syni sína að sækja um vinnu hjá
Onassis. Öryggi umfram allt - það borg-
ar sig ekki að deyja fyrir einhverja smá-
kalla, sem eru alltaf á kúpunni.
Lerosbúar eru auðvitað ekki svo
skyni skroppnir, að þeim sé ekki ljóst, að
það er ekki stöðug og heiðarleg atvinna
sem færir mönnum þá velsæld sem þá
dreymir um, heldur duttlungafullar til-
viljanir, eins og dæmin um Paolo, Zig-
ada og ótal fleiri sanna. Utkoman verð-
ur því sú, að þeir, eins og flest fólk í
fátækum löndum, trúa á guð og lukk-
una og halla sér að peningaspili. Alls
konar happdrætti er afar vinsælt í stór-
borgunum, en nýtur ekki sömu vinsælda
hér á eynni einhverra hluta vegna. Rf til
vill stafar það af réttmætri tortryggni í
garð þeirra, sem reka slík fyrirtæki og
afskekktir eylendingar eiga erfitt með
að henda reiður á.
Hér eru menn hins vegar gríðar sólgn-
ir í peningaspil. Á köldum og hráslaga-
legum vetrum fer spilaæðið eins og far-
sótt urn eyna og smitar svo að segja alla,
fátæka og ríka, konur jafnt sem karla.
Mér blöskraði fyrstu árin, sem ég dvaldi
hérna, að sjá hvernig næstu nágrannar
okkar, fiskimaðurinn Konstantinos og
Caliban grænmetissali, skiptust á urn að
breyta heimilum sínum í algjör spila-
víti. Hver leigubíllinn af öðrum stanzaði
fyrir utan húsið okkar, og menn smeygðu
sér niðurlútir inn til nágrannans í skjóli
náttmyrkurs. I Grikklandi er nefnilega
bannað að spila upp á peninga - eng-
inn getur leyft sér að fara inn á kaffi-
hús eða í Leski, herraklúbbinn, til að
spila póker eða tuttugu og eitt. Til að
villa um fyrir hinni satt að segja áhuga-
litlu lögreglu, eru haldin spilakvöld á
heimilunum, þar sem húsmóðirin ann-
ast vínveitingar og fær talsverðar tekj-
ur af að selja gestunum hressingu, með-
an eiginmaðurinn leggur allt mánaðar-
kaupið undir og stundum árslaunin í
vímu einnar nætur.
Oftast eru það hinir ríku, sem verða
enn ríkari á slíkum nóttum, en hinir
fátæku, sem eru ragari og úthaldsminni,
tapa. Þó kemur það fyrir, að hjólið snýst
við. Kona Calibans er ýmsu vön og
vaknar stundum við það, að karlinn
kemur heim og fleygir þykkum seðla-
búntum á sængina hennar. Við höfum
h'ka horft upp á hann selja mótorhjólið
sitt, kæliskápinn og heimilisgrísmn til
að borga spilaskuldir.
Draumurinn um skjótfenginn gróða
og alsælu iðjuleysisins ber auðvitað
fremur vott um bágborið efnahagsástand
grísku þjóðarinnar en hvers hún væri
megnug, ef næg tækifæri byðust. Pen-
ingagræðgi Grikkja stafar ekki af nirf-
ilshætti né efnishyggju, heldur því ör-
yggisleysi, sem ríkir á öllum sviðum.
Er hægt að reiða sig á annað en bein-
harða peninga? Lítum á jafnmikilvægt
atriði og menntun. Grunnskólanámið er
að vísu ókeypis, en það leiðir ekki til
sérnáms. I atvinnulífinu kemst enginn
áfram, nema hann hafi peninga, sem
venjulega eru teknir hjá foreldrunum.
Þannig skapast hugvitssamar hindranir,
sem girða fyrir óæskilega hringrás milh
stétta þjóðfélagsins. í orði kveðnu
eru engir umsækjendur ráðnir vegna
uppruna síns og ættartengsla, aðeins er
spurt um próf og hæfni. En það er líka
nóg. Toppstöður í öllum greinum eru
ætlaðar þeim, sem hafa hlotið mennt-
un sína erlendis, þar sem beztu, en jafn-