Andvari - 01.01.1979, Page 54

52
GÓRAN SCHILDT
ANDVARI
þegar hann sendi Lebrun til að byggja
enn eina höllina, heldur en þegar ég
læt Stavri og Odysseus hlaða tröppur
og múrveggi, leggja mosaik og gang-
stéttir eða gera tjarnir umhverfis húsið
okkar.
Eg hef smám saman fundið, að það er
í rauninni lærdómsríkt að vera plousios
og gefur manni aukna innsýn í samfélag-
ið. Að umgangast loftungur og jábræð-
ur, að vita aldrei hvar maður hefur fólk
og gruna alla um græsku, sem bjóða
manni heim fullir af vinsemd og heil-
ræðum - allt slíkt gerir samband auðugs
fólks við umhverfi sitt svo flókið, og
eitrar það jafnvel á stundum. Viðhorfið
til eigin persónu breytist líka, og skiln-
ingurinn á mikilvægi hennar og réttind-
um verður fyrir háskalegum áhrifum
frá umhverfinu. Auðæfi og völd spilla
manninum smám saman og gera hann
að ófreskju. Eg hef ekki haft tækifæri
til að skoða konunga, forseta eða marg-
falda milljónara í návígi, en ég hef séð
það mikið af framámönnum í heimi við-
skipta, vísinda og lista, að ég veit, hve
mikils þeir fara á mis við að umgangast
stöðugt fláráða og tækifærissinnaða við-
hlæjendur. Er nokkur furða, þótt Hitler
og Stalin yrðu geggjaðir? Er nema von,
að átrúnaðargoð skemmtanaiðnaðarins
endi oftast sem taugasjúklingar? Það á
eins við um hina ríku og þá, sem völdin
hafa, að samband þeirra við annað folk
verður iðulega þvingað, þeir verða
þóttafullir og hégómlegir og næstum að
eins konar viðundri, og slitna svo úr
tengslum við allt venjulegt fólk.
Ég athuga þessi áhrif á sjálfum mér
hér á eynni með vaxandi áhyggju. Þegar
biskupinn heiðrar rtiig með heimsókn
ásamt prestum sínum, tel ég mér trú um,
að það sé vegna þess að honum þyki
ég lærður og viðkunnanlegur, þó að ég
ætti að vita, að hann er sennilega að
fiska eftir framlagi til kirkjumála. Á
hátíðisdögum þjóðarinnar eða eyjarinn-
ar finnst mér ekkert eðlilegra en að ég
sitji í heiðurssæti ásamt fína fólkinu,
meðan almúginn stendur fyrir aftan. Og
þegar hvergi er hægt að fá nýtt smjör
né meyrt kjöt í búðunum fremur en
vant er, kalla ég Grikkland hundskinns
útnára. Næsta skrefið væri óneitanlega
að panta sér mat með flugvél frá París
eins og Onassis gerir, en þrjúhundruð
þúsund á mánuði nægja sem betur fer
ekki til þess.
Annar ókostur auðlegðar eru skyld-
urnar, sem lagðar eru á mann. Þegar
þeir byrja að safna handa elliheimilinu,
meðan á páskamessunni stendur, bein-
ast augu alls safnaðarins að mér til að
sjá, hvort ég læt 100 eða 500 drökmur
á diskinn. Konunni minni veitist sá
heiður að vera „koumbara“ í hverju
brúðkaupinu á fætur öðru. Það táknar
ekki aðeins, að hún eigi að halda brúðar-
kórónunum yfir höfðum brúðhjónanna,
meðan á athöfninni stendur, heldur ber
henni skylda til að borga prestinum og
sjá um hina fáránlegu „boumbouniera",
kramarhús með óætum karamellum,
sem öllum viðstöddum er boðið úr. Þar
við bætist, að hún neyðist sennilega til
að skíra fyrsta barnið að ári, en með því
er átt við þaö, að hún borgi prestinum
aftur og kaupi ekta gullkross með háls-
festi og alklæðnað á barnið. Þetta eru
aðeins örfá dæmi um þær skyldur, sem
lagðar eru á herðar „plousiusi".
Þegar við settumst að á eynni, gerð-
um við ráð fyrir að geta lifað ódýrt, því
að framfærslukostnaður er þar raun-
verulega lágur. Við vissuni ekki, að við
myndum lenda í svona kostnaðarsömu
mannfélagsþrepi. Nú er orðið svo dýrt
fyrir okkur að búa á Leros, að við
neyðumsc til að dvelja nokkurn hluta
ársins á hinum ríku Norðurlöndum og