Andvari - 01.01.1979, Side 67

ANDVARI
HALLÆRI OG HNEYKSLISMÁL
65
ljós grunsemdir um, að bréf R. D. Slimon væri sprottið af græðgi þeirra og ótta
um, að gjafavörurnar myndu spilla fyrir þeim verzluninni.
'Eins og þetta svar bans gefur í skyn, var Eiríkur Magnússon maður með
afbrigðum skapstór og baráttugjarn. Að bann haífði beinlínis gaman af að rífast
sem hörkulegast, kemur glöggt fram í bréfi sem hann skrifaði vini sínum Stein-
grími Thorsteinssyni 25. febrúar 1883 (Lbs. 1706 4to):
Ekki efast ég um, að illþýðið muni bisa í laumi við bakið á mér, en mér er alveg
sama, hvernig kvikindin láta: það kemur ekki mál við mig, nema ef til vill, þegar
ég þarf að hafa áflog, og þá geng ég opnu brjósti að bestíunum og lem þær og
ber eins og bezt ég get og lofa svo helvítunum að ýlfra.
I opinberum ritum gat Eiríkur verið meinyrtur og kaldhæðinn í meira lagi,
en í einkabréfum til vina sinna - líka til óvina - var hann öllu beizkari og notaði
mörg ófögur orð urn bvern mann, sem var honum ekki sammála. Til dæmis,
þótt hann styddist nú mikið við orð Hilmars Finsens um ástandið á íslandi, gagn-
i'ýndi hann landshöfðingjann mjög harðlega fyrir fáfræði og dugnaðarleysi í
bréfi, sem hann skrifaði Steingrími 29. júlí 1882.
Þegar fleiri bréf voru birt í enskum og skozkum blöðum, sem mótmæltu
samskotunum, hélt Eiríkur fyrir víst, að Slimon-fyrirtaékið væri á bak við þau.
Hinn 29. september skrifaði hann Sigríði konu sinni: „Slimon er að kaupa
hvern fantinn af öðrum að fyrirbyggja, að fóðurbjörg komist til íslands“ (Lbs.
2179 4to). „Fantarnir" voru aðallega tveir, Charles E. Paterson, bróðir brezka
konsúlsins í Reykjavík og Witliam George Lock, sem þóttist vera Islandssér-
iræðingur eftir að hafa verið hérlendis fjögur sumur og hafði gefið út tvær
ferðabækur um Island. Lock kom lieim úr íslandsferð 20. september og skrifaði
nefndinni strax bréf, sem hann lét prenta í The Scotsman 23. september. I
bréfinu játar hann, að ástandið á Norðurlandi sé slæmt og að lítt eða ekkert
hey hafi fengizt þar.
Þetta gerir algjörlega út af við fátækari bændurna á Norðurlandi, því þeir verða
neyddir til að slátra eða farga fénu, sem þeir myndu annars setja á . . . Flestir
bændur munu hafa nóg hey til að bjarga í vetur einni eða tveimur kúm, sem þeir
eiga, en það er sauðféð og ekkert annað, sem er bústólpi íslenzkra bænda.
En Lock heldur því fram, að engin hungursneyð sé á íslandi og engin þörf
á hjálp nema á Norðurlandi, að ekki nema fáeinar kindur hafi horfallið og
heyfengur á Suður- og Vesturlandi sé sá bezti í mörg ár. Hann segir berum orð-
um, að harmsögurnar, sem borizt böfðu frá íslandi, séu lygi, uppspunnin af
óheiðarlegum embættismönnum, sem gerðu sér von um að krækja í mestalla
samskotapeningana. Þó vildi liann fyrir hvern mun, að hey og ifóður væru
send sem fljótast til Norðurlands, og stakk upp á því, að Slimon-fyrirtækið væri
fengið til að flytja fóðurbjörgina.
Charles E. Paterson taldi aftnr á móti víst, að hvergi á íslandi væri harð-