Andvari - 01.01.1979, Qupperneq 95

STEPHAN G. STEPHANSSON:
Níu bréf til Magnúsar Jónssonar
frá Fjalli
Kristmundur Bjarnason bjó til prentunar
I Bréfum og ritgerðum Stephans G. Stephanssonar birtust sjö bréf hans tii
Magnúsar Jónssonar frá Fjalli. Hvernig sem því víkur við, hafa bréf Stephans ekki
öll skilað sér, þegar safnað var til útgáfunnar. Þau níu bréf, sem hér birtast, munu
hafa borizt til Skagafjarðar, ásamt öðrum bréfum úr fórunr Magnúsar, haustið 1942
cða litlu síðar, og cru þau nú eign Héraðsskjalasafns Skagfirðinga.
Magnús Jónsson fæddist 17. júlí 1851 á FIóli í Sæmundarhlíð. Foreldrar hans
voru hjónin Jón hreppstjóri Jónsson hóndi á Hofi og Sigríður Magnúsdóttii' hónda
og hreppstjóra á Haildórsstöðum i Laxárdal i Suður-Þingevjarsýsiu. Magnús k\ænt-
ist (1874) Margréti Unu Grímsdóttur, fæddri 12. janúar 1848. Foreldrar hennar
voru Grímur Jónsson „berhenti", sem lengi var Norðurlandspóstur. Hann bjó á
hjalli í Sæmundarhlíð frá 1849 og lézt þar. Kona hans var Ingibjörg Guðmundsdótt
ir frá Vatnshlíð. - Magnús Jónsson settist í bú á Fjalli 1877 og kenndi sig síðan við
þann bæ. Þar bjuggu þau hjón, unz þau fluttust til Kanada 1887; námu land í
Víðinesbvggð í Nýja-íslandi, síðan í Argyle, en fluttust til Blaine á Kyrrahafsströnd
1902, og áttu síðan lengstum heima þar og í grennd. Margrét lézt í ágúst 1934,
Magnús í marz 1942. Aska hans var send til bernskustöðva og jarðsett í heimagraf-
reit á Hafsteinsstöðum 13. september s. á.
Magnús hneigðist snennna til heimspeki og ritstarfa. Árið 1909 gaf hann út
bækling, Lífsskoðun, og 1920 Vertíðarlok, fvrra bindi, hugleiðingar og minningar-
greinar; síðara bindi þess ritverks kom út 1933. Magnús varð blindur laust fyrir 1920.
Trúlega hafa lítil kvnni verið með þeim Stephani og Magnúsi heima á íslandi,
þau fvrst tekizt að marki, er Stephan fór í ferðalag vestur á Kyrrahafsströnd fvrri
hluta vetrar 1913 og var þá gestur þeirra í Blaine.
Hitt verður að telja víst, að Stcphan og Margrét hafi verið vel kunnug i æsku,
því að stutt bæjarleið er milli Víðimýrarsels og Fjalls. Og naumast er það tilviljun ein,
að Stephan sendir þeim hjónum einmitt kvæðið Berjamó, þar sem hann öðrum
þræði rekur minningar frá bernskudögum. - Nokkrar orðalagsbreytingar gerði hann
síðar á kvæðinu, svo sem sjá má við samanburð.
Staf- og merkjasetning bréfa Stephans er hér færð í sama horf og í útgáfu Bréfa
hans og ritgerða 1938-48. Er fróðlegt þeim, er þau hafa við höndina, að lesa bréf
Stephans sjö til Magnúsar, sem þar eru birt, en líklegt er, að Magnús hafi á sínum
tírna \alið þau úr til birtingar.