Andvari - 01.01.2003, Blaðsíða 72

70
SIGURÐUR PÉTURSSON
ANDVARI
sem komu inn sem nýir þingmenn Alþýðuflokksins árið 1946 voru því
sestir saman í ríkisstjóm, hvor fyrir sinn flokk.
Vinstri stjómin byggði að verulegu leyti á þeim málefnagrundvelli
sem miðstjóm Alþýðusambandsins lagði til árið 1955 undir forystu
Hannibals, auk þess sem á stefnuskrá hennar var að segja upp her-
verndarsamningnum við Bandaríkin og senda herinn burt. Vinstri
menn voru því bjartsýnir og Hannibal skrifaði í Vinnuna, málgagn
Alþýðusambandsins:
Óneitanlega hafa miklir atburðir gerzt: Verkalýðshreyfingin ekki lengur í
stjómarandstöðu - heldur komin í stjómaraðstöðu - Verkalýðshreyfingin
ekki lengur í þeirri vamarstöðu gagnvart fjandsamlegri ríkisstjóm að verða
að svara sífelldum verðhækkunum með kauphækkunum - og nú orðin
sterkasti bakhjarl ríkisstjómar við stöðvun hækkandi verðlags.105
Vonimar brugðust að verulegu leyti. Atburðir í Ungverjalandi, þegar
sovéski herinn réðst inn í landið og bældi niður uppreisn gegn alræði
kommúnista í landinu, og óróleiki í heimsmálum víðar, urðu til þess að
uppsögn vamarsamningsins við Bandaríkin var frestað. Alþýðubanda-
lagið samþykkti það og sósíalistar sættu sig við orðinn hlut því önnur
mikilvæg verkefni voru á dagskrá. Þar bar atvinnumálin og útfærslu
landhelginnar hæst. Eftir nokkrar sviptingar á stjómarheimilinu í lok
maí 1958 var reglugerð um útfærslu í 12 milur gefin út og látin koma
til framkvæmda 1. september. Þótt sagt væri að Finnbogi Rútur hafi átt
mestan þátt í að bjarga stjóminni í það skiptið, tókst hvorki honum né
öðrum að forða henni frá falli stuttu síðar. Þá var svo komið enn einu
sinni að víxlverkun verðlags og launa var á leið með að sliga fjármála-
stjómina.
Framsóknarmenn lögðu til að vísitöluhækkun launa yrði frestað
með lögum, en samstarfsflokkamir treystu sér ekki til að styðja þá til-
högun, nema bera hana undir þing ASI sem saman kom um haustið.
Alþýðusambandsþingið hafnaði málaleitan forsætisráðherra og í kjöl-
farið baðst Hermann Jónasson lausnar fyrir ráðuneyti sitt, nokkuð
óvænt að sumra mati. Fyrsta vinstri stjómin var sprungin og næstum
hálfur annar áratugur þar til slíkt stjómarmynstur var aftur reynt. Enn
kom Hannibal við sögu þegar að því kom.
Hannibal beitti sér fyrir margskonar löggjöf á ráðherraferli sínum,
en segja má að ný lög um húsnæðismál sem samþykkt voru frá Alþingi
vorið 1957 standi þar upp úr. Tvær markverðustu nýjungar í þeirri lög-
\
J