Andvari - 01.01.2003, Blaðsíða 94

92
ÞÓRIR ÓSKARSSON
ANDVARI
valdar, skemmtilegar og fróðlegar frásagnir, ferðasögur nafnfrægra manna
um líttkunna staði, snotrar smásögur og ýmislegt þessleiðis. Hún verður lík-
lega að mörgu lík Kvöldvökonum." Þessi skoðun Torfa kemur vel heim og
saman við þau ummæli útgefenda í boðsbréfinu að efnið verði fyrst og fremst
„stutt og auðskilin og skemtileg brot og ágrip ímislegra vísinda“.
Með boðsbréfið sjálft og samtímalýsingu Torfa Eggers í huga virðist því
óhætt að taka undir eftirfarandi ályktunarorð Sigurðar Nordals frá 1935 um
fyrirætlanir Hafnarstúdentanna þriggja:
Þeir Jónas, Konráð og Brynjólfur hafa ætlað sér að gefa út rit, sem hefði orðið með sama
svip og „Utlenzki og almenni flokkurinn" í fyrsta árg. Fjölnis [...]. Það er enginn bar-
dagahugur í þeim, en þeir ætla sér að fræða almenning og bæta smekk hans á bók-
menntir og mál með því að vanda efnisval og búning.6
Varkárir lesendur kynnu reyndar að setja nokkum fyrirvara við þau ummæli
Sigurðar að þeir félagar hafi ætlað sér að bæta smekk almennings á bók-
menntir og mál7 því að þau geta ekki hafa byggst á öðrum og öllu traustari
heimildum en loforðum sem gefin eru í lokaorðum boðsbréfsins um að bókin
„verði betur umvönduð enn flest annað, sem áður er prentað á íslenzku. Þó
skal okkur einkum vera annt um, að vanda hana að öðru, sem meira ríður á“.
Ekki verður annað sagt en að þessi fögru fyrirheit séu fremur óljós og í
sjálfu sér þurfa þau ekki að snúa að öðru en ytra útliti tímaritsins sem þeir
félagar lögðu mikið kapp á að vanda. I boðsbréfinu nefndu þeir t.d. sérstak-
lega að ritið yrði prentað á góðan pappír og að letrið yrði eins og í boðsbréf-
inu. Sömuleiðis tóku þeir það fram að væntanlegir kaupendur myndu geta
valið milli þess að fá bókina „í blárri, rauðri eða grænni kápu“ eða „í velsku
bandi, gylt á kjöl“. Auðvitað er ekki fullkomlega skotið fyrir það loku að þeir
skírskoti líka að einhverju leyti til fagurfræði máls og skáldskapar, t.d. með
ummælum sínum um það „sem meira ríður á“, en í ljósi þeirra gagna sem nú
eru tiltæk verður seint úr því skorið með óyggjandi hætti. Þar verður hver og
einn að trúa því sem honum sýnist líklegast.
Um einstök atriði sem varða tilurðarsögu Fjölnis er fátt meira vitað en nú
hefur verið nefnt. Þó mun með öruggri vissu hægt að fullyrða að fjórði Fjöln-
ismaðurinn, Tómas Sæmundsson, hafði fyrst afskipti af ritinu um miðjan maí
1834 þegar hann kom að nýju heim til Kaupmannahafnar eftir tveggja ára
námsferð sína um gervalla Evrópu. Hann átti því alls engan þátt í samningu
boðsbréfsins, enda skrifar hann ekki undir það, en virðist aftur á móti hafa
unnið kappsamlega með félögum sínum að almennri ritstjómarstefnu tíma-
ritsins og efnisöflun til fyrsta árgangsins það sumar sem í hönd fór. Meðal
annars hafði Tómas samið ýtarleg drög að inngangi og stefnuskrá þess
árgangs þegar hann sigldi alfarinn til íslands hinn 11. ágúst þetta sama ár og