Andvari - 01.01.2003, Blaðsíða 116

114
SVEINN EINARSSON
ANDVARI
mitt: Frú Sigríður Johnsen.u Síðan vindur skáldið sér strax að efninu, sem er
umrætt leikrit, segir lauslega frá tilurð þess og kveðst hafa áður komið að
máli við spákonuna til að skyggnast fyrir um örlög þess leiks. Til að undir-
strika hið leikræna í samtalinu, kallar Indriði eptirmála, sem hann ritar Eptir-
spil og gefur þar í skyn að hann hafi ritað þetta samtal niður frá orði til orðs
og að þar sé ekkert uppdiktað. En undir stendur: Rvík Hvítasunnudag 1894
þinn einlcegur Indriði Einarsson. Hvort skáldið hefur sent einhverjum vini
sínum uppskriftina í bréfsformi, eða hvort orðalagið þinn einlægur á aðeins
að styrkja trúverðugleika plaggsins kemur ekki fram og skal látið ósagt. En
Völuspáin er með rithönd Indriða, svo að ekki er um það að villast.
Til að glöggva sig betur á þessari nýju völuspá, myndi vera gagnlegt að rifja
upp forsöguna. Indriði Einarsson var fæddur að Húsabakka í Glaumbæjarsókn
í Skagafirði 1851. Hann var því á besta aldri, 43 ára gamall, þegar hann ritaði
Völuspána, ráðsettur margra bama faðir. Hann hafði lokið stúdentsprófi í
Lærða skólanum 1871, en þá um veturinn hafði leikrit hans Nýársnóttin verið
leikið í skólanum, merkur viðburður í leiklistarsögu okkar. Hann sigldi síðan
til Kaupmannahafnar og lagði stund á hagfræði. Meðan hann var í námi í
Höfn var annað leikrit eftir hann, Hellismenn, leikið í Reykjavík, í umsjá Sig-
urðar málara. Eftir próf dvaldist Indriði veturinn 1877-78 í Edinborg, kom
síðan heim og gekk í þjónustu Ama Thorsteinssonar landfógeta við endur-
skoðun rrkisreikninga, en sinnti jafnframt leiksýningarmálum, sem nokkuð
höfðu sett ofan við fráfall Sigurðar Guðmundssonar þjóðhátíðarárið 1874.
Indriða segist sjálfum svo frá:
Svo kom upp í mjer gamla löngunin til að skrifa leikrit. Jeg vissi ekkert, um hvað það
ætti að vera, en kom helzt til hugar, að það ætti að vera þeirra daga Reykjavík. Jeg hafði
áður átt við ímyndunarafl og þjóðsögur. Raunsæi lá í loftinu, þó jeg hataði það, og leik-
ritið varð eins konar vitnisburður um, hve langt það hefði þokað mjer. Leikritið varð
„Skipið sekkur", og jeg skrifaði það eða sumt af því fjórum sinnum og lauk ekki við það
fyrr en 1897, sem líklega sýnir, að jeg hafi unnið að því með töluverðri tregðu eða vand-
virkni, ef til vill. En ísinn var brotinn og jeg hafði þýtt marga 1 þáttar leiki, sem allir
týndust í lánum út um land.5
Hér þarf enn við að bæta, því að forsagan er lengri en Indriði lýsir í æviminn-
ingum sínum og kemur reyndar fram í fyrstu orðum Völuspárinnar, sem eru
þessi:
Jeg: 1890 um haustið var jeg að byrja leikrit sem átti að fara til verðlaunanefndar hjer í
Reykjavík og fór það líka 30. október 1891. Þjer sögðuð þá að jeg fengi peninga fyrir
leikrtið, en verðlaunanefndin myndi gefa mjer kompliment fyrir það, en ekki fje.
Á bak við þessi orð leynast eftirfarandi staðreyndir: Hinn 15. febrúar 1890
hafði birst í blaðinu ísafold auglýsing, svohljóðandi: