Andvari - 01.01.2003, Blaðsíða 164

162
ÞORSTEINN ÞORSTEINSSON
ANDVARI
ólíkt. Það teflir saman endurminningu og veruleika og gerir ljósan mátt
minningarinnar.
XVII ■ Bemska
Sendiferðabílstjóri sem stóð hjá bílnum sínum einhversstaðar ekki langt frá
Piccadilly Circus vék sér að mér og spurði mig til vegar þar í grenndinni.
Því miður ég er ókunnugur hér ... ég man ekki lengur nákvæmlega hvar
þetta var en mér varð skyndilega ljóst að gatan var að öðru leyti auð þó und-
arlegt mætti virðast. Eg mundi ekki hvernig á því stóð að ég var staddur í
dalnum, á innsta bænum ... undir bröttum fjöllum, og vegurinn suður lá um
túnið ... né hvenær það var, stríðið hefur þó líklega verið byrjað. Eg átti þar
ævilangt kvöld og horfði á hina frægu vegavinnumenn, nánar tiltekið ungan
mann og konu sem komu hjólandi með komungt bam sitt utan frá tjöld-
unum og þáðu kaffi ... ég hugsaði með mér að bamið væri mjög brothætt,
en það svaf. Mér var vísað til sængur í lítilli stofu þar sem var bókaskápur
með glerhurð, og þau ætluðu suður morguninn eftir. Þá var líka haust.
Fyrsta málsgreinin virðist upphaf á atvikssögu sem gerist í miðborg Lund-
úna. En skyndilega gliðnar sá veruleiki í sundur og bemskuminning tekur
völdin. Staðurinn verður óljós og tíminn sömuleiðis. Það er talað um innsta
bæinn í dalnum, veginn suður, stríðið og ung hjón með bam, en nákvæmari
upplýsingar einsog við eigum að venjast í sögum em taldar óþarfar: mælandi
er ekki að tala við áheyrendur, varla einusinni við sjálfan sig, hann er altek-
inn af minningunni. Síðasta setning ljóðsins: „Þá var líka haust“ - er ein af
þessum setningum sem af einhverjum undarlegum ástæðum verða ógleym-
anlegar, þó hún sé látleysið sjálft: kannski vegna staðsetningar, og af því hún
er óvænt; hún er afdráttarlaus og lokar ljóðinu sem er hringbygging. Niður-
lagið tengist upphafinu svo að lítið ber á: orðið ,líka‘ er vísbending - sú eina
í ljóðinu - um hvenær atvikið hjá Piccadilly átti sér stað.
Eflaust mætti leiða líkur að því hver bærinn var og dalurinn sem um getur
í ljóðinu - allt bendir til að þetta sé raunveruleg minning Sigfúsar - en það
skiptir ekki máli hér.
„Bernska“ var eitt af þremur prósaljóðum eftir Sigfús sem komu í Birtingi
1/1955, fyrsta hefti hins nýja og aukna Birtings, en þau voru ort alllöngu fyrr
eða ekki seinna en í maí 1953. Sjöunda þess mánaðar skrifar Sigfús Jóni
Oskari:
Jæja, ég sendi þér þessi „þrjú ljóð“, og er það sennilega það síðasta sem ég yrki. Þau eru
mjög heterogen en það er þá ekki hægt að bregða manni um mónótóní. Það er bezt að
prenta þau ótölusett en með stjömu eða einhverskonar krumsprangi á milli. Eg hef verið
mjög í vafa um prósakaflann (Bemska), þráðurinn er svo mjór, að það sér hann kannski
enginn nema ég (þetta mundir þú kalla persónulegt ljóð). Þó ætla ég að vita hvað það
dugar.